کیست های اندومتریوئید یا آندومتریومای تخمدان

کیست های اندومتریوئید یا آندومتریومای تخمدان

کیست های اندومتریوئید یا آندومتریوما بخشی از حالتی محسوب می شود که اندومتریوز خوانده می شود، این نوع کیست وقتی تشکیل می شود که بافت اندومتریال داخل رحم در تخمدان ها نیز وجود داشته باشد. کیست اندومتریوئید معمولا در سنین باروری اتفاق می افتد و می تواند سبب درد شدید در ناحیه لگن شود که با بروز قاعدگی مرتبط است. کیست های اندومتریوئید از خون بسیار تیره پر شده اند که به رنگ قهوه ای متمایل است و اندازه کیست تخمدان می تواند در حدود 0.75 تا 8 اینچ باشد. به دلیل رنگ خون موجود در آن ها، این نوع از کیست ها به نام کیست های شکلاتی معروف هستند

این کیست مانند کیست ساده تخمدان سونوگرافی می تواند درصد تشخیص کیست تخمدان را افزایش دهد اما لزوما نمی تواند تعیین کند که نوع کیست تخمدان چیست. برای تشخیص قطعی کیست شکلاتی تخمدان، ممکن است لازم باشد پزشک، مایعات و بقایای داخل کیست را از طریق نمونه برداری توسط سوزن استخراج و بررسی کند. تست های خونی نیز در تایید تشخیص اندومتریوم کمک کننده هستند.

تشخیص افتراقی هایی جهت تشخیص قطعی نوع آن وجود دارد که توسط بررسی های کلینکی وپاراکلینک افتراق وتشخیص داده می شوند.

تشخیص افتراقی ها شامل

بارداری خارج رحمی که از طرق سونوگرافی واژینال ترجیحا همراه کالر داپلر عروقی باشد.

کیست جسم زرد: این نوع از کیست تخمدان بعد از آزاد شدن تخمک از فولیکول اگر بارداری اتفاق نیافتد، جسم زرد تجزیه می شود و از بین می رود. اما ممکن است جسم زرد از مایع یا خون پر شده و در تخمدان باقی بماند و تشکیل کیست جسمزرد دهد. این نوع کیست علامتی ندارد و معمولا در یکی از تخمدان ها اتفاق می افتد.

نکته: درگاهی اوقات hcG بالا گزارش می شود وباید بارداری را رول اوت کرد.

کیست هموراژیک

کیست هموراژیک وقتی ایجاد می شود که درون کیست خونریزی اتفاق بیافتد (خونریزی کیست تخمدان)، در آن صورت در ناحیه شکم در طرفی که کیست وجود دارد، درد ایجاد می شود

کیست درموئید (Dermoid)

این نوع کیست در اصل توموری خوش خیم است. کیست درموئید غیر نرمال معمولا در خانم های جوان اتفاق می افتد و ممکن است ضخامتی حدود 6 اینچ پیدا کند. گزارش کیس هایی از کیست های آندومتریومای تخمدان می تواند حاوی بافت های خوش خیمی مانند چربی، استخوان، مو و غضروف باشد

تصویر سونوگرافی در مورد کیست درموئید نتایج متغیری می دهد و علت آن به طیف محتویات کیست بر می گردد، اما سی تی اسکن و ام آر آی می تواند وجود چربی و تراکم کلسیفیکاسیون (تجمع کلسیم در بدن) را نشان دهد.

کیست درموئید می تواند ملتهب شود و سبب پیچ خوردگی تخمدان شود (ovarian torsion) که با به خطر افتادن جریان خون یا خونریزی کیست تخمدان و درد شدید در ناحیه شکم همراه است.

آبسه توبو اوارین (TOA ) باتوجه به شرح حال احتمال pID وآبسه دراپروچ بسیار ارزشمند است.

اپروچ تشخیصی ودرمان

طبق توصیه ACOG ، سونوگرافی ترانس واژینال روش تصویربرداری ارجح برای ارزیابی توده مشکوک لگن است.

تشخیص قطعی کلیه کیست های تخمدان بر اساس آنالیز بافت شناسی انجام می شود. هر نوع کیست یافته های مشخصی دارد.

گزارشات آزمایشگاهی ، اگرچه برای کیست تخمدان اختصاصی نیست ، اما ممکن است در تشخیص افتراقی کیست و در تشخیص عوارض مربوط به کیست کمک کند. مطالعات شامل موارد زیر است:

• آزمایش تشخیص بارداری BHCG
• شمارش کامل خون (CBC)
• آزمایش ادرار
• بررسی مدفوع(stool exam)
• سرعت رسوب گلبول قرمز(ESR)

اگر مشکوک به عفونت باشیم ، سواب غدد آندوسریکال ومعاینه لگنی به همراه گزارش cbc درموارد شک به عفونت لگنی وآبسه توبو اوارین که دراین کیس اولین قدم می باشد .. به دلیل سابقه داشتن IUD ودو سزارین قبلی باید عفونتهای لگنی رول اوت شود

آزمایش بیومارکر سرم

آنتی ژن سرطانی 125 (CA125) - یافتن سطح CA125# همراه بررسی سونوگرافی هنگام ارزیابی زن یائسه با کیست تخمدان ، مفیدتر است. درسنین باروری برای ردکردن توده های تخمدانی ودرتشخیص آندومتریوما بکار می رود اگرچه اختصاصی نیست.

این آزمایشات شامل:

HCG,L_lactated dehydrogenase_ AFP_inhibin

درصورتی که از نظر بافت شناسی غیر طبیعی باشد اندیکاسیون دارد.

ابتدا رد کردن تشخیص افتراقی ها وباتوجه به گزارش پاراکلینیک و معاینه لگن، شکایت مراجع و هیستوری فامیلی نوع اندازه ،سن مراجع پلن درمانی گذاشت.

روش درمان کیست اندومتریوما

درمان کیست اندومتریوما به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن
• شدت علائم
• اینکه یک یا هر دو تخمدان آسیب دیده باشند
• تمایل به فرزند آوری فرد

اگر کیست کوچک باشد و علائمی برای فرد ایجاد نکند، پزشک معمولا درمان انتظاری را توصیه می‎کند. همچنین دارو هایی که مانع تخمک گذاری می شود مانند قرص های ضد بارداری جهت کنترل درد و کاهش رشد کیست می توانند کمک کننده باشند.

جراحی برای برداشتن کیست ها، که به آن سیستکتومی تخمدان گفته می شود، اغلب برای زنانی توصیه می شود که موارد زیر را در خود مشاهده می کنند:

• علائم شدید و غیر قابل تحمل
• کیست های بزرگ تر از چهار سانتی متر
• کیست هایی که ممکن است سرطانی باشند
• ناباروری.

جراحی به طور کلی از طریق لاپاراسکوپی انجام می شود.

درصورتی که اندیکاسیون جراحی نباشد بررسی سونوگرافی واژینال ۶ تا۱۲ هفته بعد ودرصورت عدم اندیکاسیون جراحی فالو سالانه توصیه می شود .

آموزش مراجع جهت پیشگیری از تورسیون کیست توصیه میشود

🌐منبع:
www.medscape.com

ترجمه وتدوین : راضیه فرقانی