توده های خوش خیم پستانی

توده های خوش خیم پستانی

پستان به طور طبیعی از 15 تا 20 قسمت یا لوب که شامل غدد و مجاری شیری است تشکیل شده که همان نسج ترشحی پستان می باشد. این لوب ها توسط بافت همبند و ساختمانهای نگه دارنده احاطه شده و از هم تفکیک می شوند. اطراف هرم پستانی و حد فاصل عضله قفسه سینه و بافت پستانی با بافت چربی احاطه شده است. بافت چربی زیر بافت پستانی می تواند محل انتشار تومور به جدار قفسه سینه باشد.

سیستم لنفاوی پستان نیز راه ارتباطی پستان با تمام بدن است و در صورت انتشار، سلولهای سرطانی میتوانند بوسیله عروق لنفاوی به نقاط دور دست بدن دست اندازی کنند. راه دیگر انتشار سلولهای سرطانی به نقاط دوردست(به اصطلاح متاستاز) عروق خونی و شبکه وریدی پستان می باشد.

پستانها در طول زندگی در اثر تغییرات هورمونی(دوران بلوغ، بارداری و یائسگی) دستخوش تغییراتی میشوند که طبیعی می باشد.

هر گونه تغییر بصورت افزایش و تکثیر سلولی را توده و هرگونه رشد فزاینده و کنترل نشده به همراه عدم فعالیت طبیعی فیزیولوژیک را تومور گویند که به دو دسته خوش خیم و بدخیم تقسیم میشوند

درباره توده های پستان در دوران شیردهی چه میدانید؟

تظاهرات بالینی توده های پستان

توده پستان را می توان توسط بیمار به طور تصادفی یا در معاینه معمول توسط بیمار یا پزشک تشخیص داد. این غالباً پس از معاینه پستان که به علت علائم دیگر (به عنوان مثال ، درد ، ترشحات نوک پستان) یا ضربه ایجاد می شود ، کشف می شود

در معاینه فیزیکی ، توده قابل لمس پستان می تواند واضح یا ظریف باشد. دنسیته پستان می تواند نرم ، محکم یا سخت باشد. می تواند متحرک باشد یا به دیواره قفسه سینه یا پوست ثابت شود. و می تواند در لمس دردناک یا بدون درد باشد. این توده ممکن است حاشیه های کاملاً مشخص یا نامشخصی داشته باشد و با یافته های بالینی از جمله اکیموز ، اریتم ، نمای پوست پرتقالی یا فرورفتگی پوست همراه باشد. ترشحات نوک پستان یا تورفتگی نوک پستان. اغلب این توده هیچ یافته بالینی مرتبطی وجود ندارد.

تشخیص های افتراقی

تشخیص افتراقی توده پستان قابل لمس شامل علل خوش خیم و بدخیم است. توده های قابل لمس پستان در زنان بسیار شایع است و بیشتر توده های قابل لمس خوش خیم هستند تقریباً 90 درصد یا بیشتر توده های قابل لمس پستان در زنان 20 تا اوایل 50 سالگی خوش خیم هستند. با این حال ، رد کردن سرطان پستان یک مرحله مهم در ارزیابی توده پستان در یک زن در هر سنی است

توده های خوش خیم

توده های زیر از متداول ترین توده های خوش خیم پستان است که لمس می شوند.

فیبروآدنوما

یک فیبروآدنوم ساده یک توده سولید و خوش خیم است. به طور معمول در زنان جوان شناسایی می شود اما می تواند به عنوان توده کلسیفیه شده در زنان مسن نیز شناخته شود. توده سفت و غالباً متحرک است. فیبروآدنوم ممکن است منفرد ، چندگانه و دو طرفه باشد.

کیست

کیست ساده یک توده خوش خیم مملو از مایعات است که می تواند به عنوان جزئی از تغییرات فیبروکیستیک پستان یا به عنوان یک توده منفرد ، درکنارهم وفشرده ویا پراکنده باشد. کیست پستان معمولاً پیش از یائسگی، حوالی یائسگی و گاهی اوقات در یائسگی مشخص می شوند

تغییرات فیبروکیستیک

تغییرات فیبروکیستیک در پستان ، به ویژه در زنان قبل از یائسگی شایع است و ممکن است برجسته و سازمان یافته باشد. با این حال ، بافت پستان تمایل به انتشار و لطافت بیشتری دارد و به طور کلی توده ای گسسته یا کاملاً مشخص ایجاد نمی کند. بیشتر بیماران با درد پستانی که ممکن است دوره ای یا مداوم باشد و دو طرفه ، یک طرفه یا کانونی باشد ، مراجعه می کنند. بافت پستان ، به ویژه در ربع فوقانی خارجی ، ممکن است قبل از شروع قاعدگی اندازه آن افزایش یابد و پس از شروع جریان قاعدگی به حالت اولیه برگردد. در معاینه بالینی ، بافت پستان غالباً گره ای است.

گالاکتوسل

گالاکتوسل یک کیست احتباس شیر در زنانی است که شیرده هستند.

نکروز چربی

نکروز چربی یک توده خوش خیم پستان است که می تواند پس از ضربه مستقیم به پستان ، تزریق مواد داخلی یا خارجی مانند چربی ، پارافین یا سیلیکون. یک روش جراحی مانند جراحی کوچک کردن پستان یا بزرگ کردن اتولوگ پستان ؛ و پرتودرمانی به پستان ایجاد شود. نکروز چربی ناشی از ضربه به طور کلی با اکیموز پوست همراه است. تشخیص نکروز چربی اغلب از نظر بالینی و حتی رادیوگرافی از یک توده بدخیم دشوار است.

آبسه پستان

آبسه پستان تجمع موضعی ترشحات التهابی (یعنی چرک) در بافت پستان است. آبسه اولیه پستان زمانی ایجاد می شود که ماستیت یا سلولیت درمان نشود یا به درمان آنتی بیوتیکی پاسخ ندهد. بیماران مبتلا به آبسه اولیه پستان با التهاب موضعی و دردناک پستان همراه با تب و کسالت همراه با توده ای متغیر ، حساس و قابل لمس مواجه می شوند. تشخیص از طریق سونوگرافی نشان می دهد که تجمع مایعات وجود دارد.

توده بدخیم پستان

تشخیص افتراقی توده بدخیم پستان شامل چندین سرطان تهاجمی و غیرتهاجمی است. انواع زیر توده ها از رایج ترین توده های بدخیم پستان هستند که لمس می شوند.

شایعترین سرطان پستان ، کارسینوم نفوذی مجرای پستان است . این بافت شناسی تهاجمی تقریباً 70 تا 80 درصد سرطانهای مهاجم پستان را تشکیل می دهد.

سایر سرطان های تهاجمی پستان شامل کارسینوم لوبولار و کارسینوم ترکیب مجاری / لوبولار است. کارسینوم لوبولار نفوذی اغلب به عنوان تراکم منتشر برجسته پستان تا توده مجزا مشخص می شود. انواع مختلفی از کارسینومای مجرای تهاجمی نیز وجود دارد که می تواند به عنوان یک توده قابل لمس تشخیص داده شود.

به ندرت ، سرطان های غیرتهاجمی (سرطان مجاری اینسایتو [DCIS]) با یا بدون میکروتهاجم می توانند به یک توده قابل لمس پستان تبدیل شوند.

1- تغییرات فیبروکیستیک

تغییرات فیبروکستیک شایعترین اختلال خوش خیم پستان بوده و واکنش شدید و افزایش یافته بافت پستان نسبت به تغییرات هورمونهای تخمدانی است به طوریکه نشانه های این بیماری که شامل درد پستان(گاهی دو طرفه)، لمس توده های حساس و یا وجود نواحی سفت در پستان است در طی مراحل مختلف سیکل قاعدگی تغییر می کند به طوریکه بیشترین علایم درست قبل از قاعدگی پدیدار و بعد از قاعدگی کاهش می یابد. تغییرات فیبروکیستیک در حقیقت شامل تغییرات کیستیک و تغییرات بافتی است. تغییرات بافتی نیز شامل پیدایش بافت فیبروز و اسکلروز است. فیبروز عبارتست از جمع شدن و سفت شدن بافت و کیست به معنای تجمع مایع در کیست های گرد یا بیضوی است بنابراین تغییرات فیبروکیستیک کیستهایی هستند که توسط بافت فیبروز و نسوج سفت احاطه شده اند. بروز این بیماری در زنان 20 تا 50 ساله شیوع بیشتری دارد اما در هر سنی میتواند بروز کند.

درمان توده های خوش خیم پستانی

بیمارانی که دارای ضایعات کیستیک متعدد و دردناک هستند باید تحت نظر پزشک معالج بوده، رژیم غذایی خود را به شرح ذیل تغییر دهند و بنا به صلاحدید پزشک برای کاهش درد از مسکن های ساده در نیمه دوم سیکل قاعدگی استفاده نمایند.

بیمارانی که در معاینه پستان آنها تنها یک توده مدور و نرم لمس میشود باید برای تشخیص توپر یا کیستیک بودن توده تحت سونوگرافی قرار گیرند. کیست های منفرد باید به محض تشخیص بوسیله سوزن باریک(Fine Needle Aspiration) تخلیه شوند. اگر مایع کیست خونی نباشد (بی رنگ، خاکستری، آبی یا سبزرنگ) باید برای بررسی عود کیست، 6-4 هفته پس از تخلیه کامل کیست، معاینه مجدد انجام شود. در صورتی که مایع خونی باشد بررسیهای دیگر از جمله ارزیابی پاتولوژی مایع، جهت تعیین وضعیت بدخیمی ضروری است.

محدود کردن چربی رژیم غذایی به میزان 25% از کل انرژی دریافتی و پرهیز از مصرف مواد محرک(متیل گزانتینها) که در قهوه، چای، شکلات و غیره یافت میشود گاهی اوقات موجب کاهش علائم میشود. فواید کاهش نمک و استفاده از داروهای ادرار آور(دیورتیکها) مورد بحث است. برخی پزشکان مصرف مکملهای ویتامینی مانند ویتامین B6 و E و Primrose oil را توصیه می کنند. در خانمهایی با علایم شدید ممکن است قرصهای جلوگیری از بارداری، تاموکسی فن و یا آندروژنها توصیه شود که به دلیل عوارض جانبی در همه موارد تجویز نمی شود.

2- فیبرو آدنوم پستان

شایعترین تومور خوش خیم پستان است. بیشتر از بافت فیبروزه تشکیل شده و سفت و مشخص و لغزنده است. زمانی رشدش متوقف میشود که قطر آن به 2 تا 3 سانتی متر برسد. فیبروآدنوم ارتباط مستقیمی با حساسیت پستانها نسبت به هورمون استروژن دارد و به همین دلیل بیشتر در دهه دوم و سوم زندگی خانمها اتفاق می افتد و گاهی علائم آن شبیه به سرطان بدخیم بروز می کند. 5 تا 10 درصد فیبروآدنوم با رشد بسیار سریع در حوالی سنین شروع قاعدگی ایجاد می شود که به آن آدنوفیبروم جوانان گفته می شود.

تشخیص و درمان بیماری

تشخیص قطعی فیبروآدنوم با معاینه بالینی، سونوگرافی و بررسی سلولی پس از تخلیه توده با سوزن باریک(FNA) میباشد. پس از تشخیص اگر سن بیمار کمتر از 30 سال باشد و اندازه توده کمتر از 3 سانتیمتر باشد و بیمار برای پیگیری و بررسی مداوم در دسترس بوده و جزء گروه پر خطر برای سرطان پستان (زنان بالای 50 سال، دارای سابقه خانوادگی سرطان پستان ، چاق ، مصرف کننده زیاد چربی و الکل ، ... ) نباشد میتوان بیمار را در فواصل 6 ماهه با انجام سونوگرافی و معاینه توسط پزشک تحت نظر قرار داد. در این مدت اگر فیبروآدنوم رشد کرده باشد بهتر است از سینه خارج شود. در تمام حالاتی که سن بیمار بالای 30 سال است یا هر یک از موارد فوق وجود نداشته باشد جراحی و خارج کردن ضایعه از پستان توصیه میشود.

3- پاپیلوم

پاپیلوم به صورت توده ای در مجاری بزرگ در ناحیه زیر آرئول(هاله ی دور نوک پستان) ظاهر میشود که استعداد پیشرفت به طرف بدخیمی را دارد و با علائم ترشحات خونی رنگ یک طرفه از نوک پستان بروز می کند که باید با توده های سرطانی که با ترشحات خونی از نوک پستان همراه اند افتراق داده شود.

«گرچه 80% توده های پستانی خوش خیم هستند اما در صورت کشف هر گونه توده مشکوک در پستان به پزشک مراجعه کنید»

منابع:

https://www.uptodate.com

کیسنر

جراحی شوارتز

انجمن سرطان آمریکا www.cancer.org 4- مرکز بیماریهای پستان(جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران) 5- www.mayoclinic.org

ترجمه و گردآوری شده توسط: راضیه فرقانی