اکثر مبتلایان به کووید-۱۹ با استراحت در خانه و درمان‌های نگهدارنده بهبود می‌یابند و درمان اختصاصی وجود ندارد و سایر داروها در حقیقت در بیماری‌های اتوایمیون، مالاریا و عفونتهای دیگر ویروسی کاربرد دارند و بصورت تجربی و روائی Anectodal در کووید-۱۹ بکار می‌روند.
درمان Convalescent Plasma چیست؟
استفاده از پلاسمای خون افراد بهبود یافته از بیماری‌های عفونی که حاوی آنتی بادی اختصاصی آن بیماری می‌باشد سابقه‌ای ۱۰۰ ساله دارد و برای درمان سرخک، فلج اطفال، آبله مرغان و SARS بکار رفته است. این درمان موفقیت‌هایی داشته و FDA مجوز محدود داده است. شرایط دهنده عبارت است:
برای کووید-۱۹ تست مثبت شده باشد و اکنون تست منفی باشد، بهبود یافته باشد و حداقل ۱۴ روز از آخرین علائم گذشته باشد و سطح آنتی بادی در پلاسمای دهنده بالا و کافی باشد. دهنده و گیرنده باید گروه خون مشابه داشته باشند. پلاسمای دهنده باید برای سایر بیماری‌های عفونی رایج و مهم همانند HIV منفی باشد. معمولا هر دهنده پلاسمای کافی برای درمان یک تا سه نفر را دارد. اهدای پلاسما نباید در حدی باشد که ایمنی دهنده تضعیف شده و در مقابل عفونت مجدد قرار گیرد.
آیا درمان ضد ویروسی برای کووید۱۹ وجود دارد؟
هیچ درمان اختصاصی و موثر ضد ویروسی در حال حاضر وجود ندارد.
چرا ساخت درمان ضد ویروسی دشوار است؟
داروهای ضد ویروسی باید بتوانند بخشی از سیکل حیات ویروس را هدف بگیرند. در مجموع چنین دارویی باید بتواند ویروس را بکشد. ویروس‌ها تکثیر بسیار سریعی دارند و بشدت در مقابل شرایط سخت انطباق پذیر و انعطاف پذیرند و قدرت جهش پذیری بالایی دارند که به نسل‌های بعدی ایشان قدرت استقامت می‌دهند.
هرچند ماندن در بستر الزامی نیست اما استراحت زیاد مورد نیاز است. باید آب به میزان زیاد بنوشد و hydrated باشد. استامینوفن برای تب و درد بشرطی که از ۳۰۰۰ میلیگرم در روز بیشتر نشود. جهت سایر داروها باید اثرات مداخله کننده را در نظر داشت.
آیا دگزامتازون اثر درمانی دارد؟
اخیرا در برخی تحقیقات تجویز دگزامتازون با کاهش مرگ و میر همراه بوده و این از طریق اثر سرکوبگرش بر فرآیندهای ایمنی مثل طوفان سایتوکائینی و پیشگیری از تخریب بیشتر بافت‌های ریه و سایر ارگان‌های بدن می‌باشد. نتیجه این تحقیق پیش از نشر در مجلات معتبر پزشکی بوده و تایید FDA را نیز ندارد فلذا در حد تجربه روایی است. در صورت تجویز دگزامتازون و یا سایر کورتیکواستروئیدها زمان تجویز مهم است چون تجویز زودهنگام باعث سرکوب ایمنی نرمال در مقابل ویروس می‌شود. بنابرین باید برای زمانی که علائم به سمت طوفان‌های سایتوکائینی می‌رود بکار رود.
آیا ایبوپروفن برای درمان علائم کووید-۱۹ با خطری همراه است؟
تنها یک گروه از پزشکان فرانسوی بودند که بر علیه مصرف ایبوپروفن نظریه‌ای دادند که به بروز عوارض شدیدی همچون پنومونی در افراد بدون علامت مبتلا به کووید-۱۹ پس از مصرف NSAIDs اشاره کردند. این نظریه بر اساس تحقیق مشخصی نبوده و فاقد اعتبار علمی است. هرچند WHO نیز در ابتدا تنها استامینوفن را توصیه نمود و بعدا ایبوپروفن بعنوان انتخاب پس از استامینوفن را مطرح کرد و به شک در خصوص ایبوپروفن دامن زد. اما اکنون منعی برای این دارو نیست و ایبوپروفن می‌تواند در صورت عدم پاسخ به استامینوفن و یا در جایی که دوز استامینوفن از حد ۳۰۰۰ میلیگرم در روز گذشت و کماکان به داروی مشابه نیاز بود بکار رود.
آیا کلرکین/هیدروکسی کلرکین و آزیترومایسین برای درمان کووید۱۹ بی خطر و موثر هستند؟
گزارشات اولیه از چین و فرانسه حاکی از بهبود وضعیت حاد کووید۱۹ با کلرکین و هیدروکسی کلرکین (داروهای ضد مالاریا و ضد لوپوس و روماتیسم) بود و برخی تجویز یکی از این دو را با آزیترومایسین (آنتی بیوتیک ضد گلودرد استرپتوکوکی) موثر قلمداد کردند.
کلرکین و هیدروکسی کلرکین در ظرف آزمایشگاهی بطور موفق ویروس کووید۱۹ را می‌کشتند که احتمالا از طریق دو مکانیسم است. اول شرایط ورود ویروس به سلول را سخت‌تر می‌کنند و دوم ویروس را در داخل سلول پیش از تکثیر نابود می‌کنند. آزیترومایسین هزگز برای عفونت ویروسی بکار نرفته بود اما شواهدی از اثر ضدالتهابی آن وجود داشت. این اثرات هنوز تحت بررسی است در حالیکه گزارشاتی از مرگ ناشی از آریتمی قلبی در مصرف همزمان آنها نیز وجود دارد.
تا زمانی که کلینیکال ترایال تکمیل شده و معتبر وجود نداشته باشه نمی‌توان در خصوص این داروها مطمئن بود
آیا داروی رمدیسیویر Remdesivir برای درمان کووید۱۹ موثر است؟
در حال حاضر دانشمندان داروهای ضد ویروس پیشین را برای کووید آزمایش می‌کنند تا شاید درمانی بیابند.
رمدیسیویر قبلا برای درمان سارس و مرس بطور موفق بکار رفته بود و این دو بیماری نیز ناشی از کروناویروس‌ها بودند. این دارو توانست در ظروف آزمایشگاهی از تکثیر ویروس از طریق مهار آنزیم‌های مورد نیازش جهت تولید مثل ممانعت کند. در یک تحقیق بالینی نیز بیماران کووید۱۹ با سابقه ۱۰ روز و کمتر به رمدسیویر پاسخ مناسبی دادند و ۴ روز زودتر خوب شدند. البته رمدیسیویر اثر درمانی کمتری بر بیماران critical و آنها که به ونتیلاتتور و یا ماشین قلبی ریوی وصل شدند دارد.
در ماه می ۲۰۲۰ ، رمدیسیویر توسطFDA برای مصرف در بزرگسالان و کودکان تائید گردید.
آیا ویتامین د (Vitamin D) در مقابل کووید-۱۹ محافظت می‌کند؟
گزارشاتی در این مورد وجود دارد که تجویز ویتامین د هم از ابتلا می‌کاهد و هم از شدت بیماری. افراد با کمبود ویتامین د بیشتر در معرض ابتلایند. دوز روزانه توصیه شده برای نیاز طبیعی بدن ۶۰۰ واحد برای بزرگسالان ۷۰ ساله و جوانتر و ۸۰۰ واحد برای پیرترها می‌باشد. مکمل‌های موجود حاوی ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد بوده که تقریبا کافی است. مصرف بالای ۴۰۰۰ واحد روزانه می‌تواند با خطر همراه باشد.
رساندن آفتاب به پوست بازو، ساق پا و پشت بدن به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در روز توانایی خوبی برای تولید ویتامین د می‌دهد و غذاهایی مثل ماهی‌های چرب همانند ماهی تن، ماکِرِل و سالمون، شیر سویا و غلات نیز مفیدند.
آیا ویتامین ث (Vitamin C) در درمان کووید-۱۹ مفید است؟
هرچند گزارشاتی از اثر درمانی ویتامین ث برای کووید۱۹ وجود دارد اما مستندات علمی محکمی هنوز در دست نیست. نظریه استفاده از دوز بالای ویتامین ث در بیماری‌های عفونی خیلی جدید نیست و یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ اعتقاد به اثر مفید آن در کاهش مرگ و میر ناشی از سپسیس در صورت مصرف هم زمان تیامین و کورتیکواسترویید اشاره دارد.
تست سرولوژیک (آنتی بادی) برای کووید۱۹ چیست و چه کاربردی دارد؟
برای تولید آنتی بادی اختصاصی یک عامل عفونی، بدن به ۵ تا ۱۰ روز زمان نیاز دارد بنابراین تست‌های آنتی بادی ابزار تشخیص اولیه خوبی نیستند. این تست‌ها ابزار خوبی هستند تا افرادی که قبلا مبتلا شدند را شناسایی، فعال بودن بیماری را کشف و سطح ایمنی آنها را ارزیابی کنیم.
این تست‌ها می‌توانند بگویند بدن به کدام قسمت از ویروس پاسخ ایمنی قوی‌تر و ماندگارتر می‌دهد تا برای تولید واکسن بکار رود.
دکتر حسن رودگری
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
منبع:
Health.Harvard.Edu
راضیه فرقانی کارشناس مامایی
راضیه فرقانی کارشناس مامایی دانش آموخته دانشگاه علوم پزشکی تهران با سابقه ۲۸ سال فعالیت مامایی وزنان درمطب وبیمارستان درتهران .. درحال حاضر مدیر وب سایت تخصصی نوین ماما می باشند که دانش وتجربیات خود را دراین زمینه به کاربران گرامی ارائه می دهند.
نظرات شما