نقش ویتامین D در درمان ناباروری
خلاصه مقاله
ویتامین D در حال حاضر در بسیاری از زمینه های پزشکی در حوزه تحقیقات است. علیرغم اینکه تأثیر آن بر سلامتی نامشخص است. در این مقاله مروری بر نقش مربوط به کلسیفرول در فرآیندهای تولید مثل و اهمیت آن در درمان ناباروری می باشد.
در حال حاضر ویتامینD در بسیاری از زمینه های پزشکی در حوزه تحقیقات است.
با وجوداینکه تأثیر بر سلامتی همچنان نامشخص است. این مقاله مروری مطالعات در این زمینه را ارائه می دهد
در مورد نقش کلسیفرول در فرآیندهای تولید مثل و اهمیت آن در درمان ناباروری شامل:
موضوعات سندرم تخمدانپلی کیستیک( PCOS) ، آندومتریوز ، میوم ، ناباروریمردان ، نارسایی زودرس_تخمدان و تکنیک های لقاح آزمایشگاهی است
نتایج آخرین مقالات تحقیقاتی در این زمینه ها مورد بحث و جمع بندی قرار گرفته است
کمبود ویتامین به عنوان غلظت 25hydroxycalcifero1 <20 ng / ml تعریف شده است که اغلب در باروری بیماران مطرح شده است.
غلظت سرمی ویتامین D در زنان سالم در مقایسه با بیماران PCOS بالاتر هستند. مکمل ویتامین D باید در طرح های درمان PCOS به دلیل بهبود مقاومت به انسولین ونتایج درمان ناباروری باشد. توضیح مکانیسم فعالیت ویتامین D در بیماران با PCOS نیاز به تحقیقات بیشتر دارد. ویتامین D تأثیر مستقیمی بر تولید AMH دارد وبنابراین نگهداری طولانی مدت ذخیره تخمدان در بیماران با افزایش آن افزایش می یابد
وقوع میومای رحمی در گروه با کمبود ویتامین D در مقایسه با شاهد بسیار بالاتر ارزیابی می شود. یا به عبارتی دیگر فرض بر این است که زیاد است
غلظت کلسیفرول ممکن است مربوط به از بین رفتن سلولهای آندومتر وعبور از حفره صفاق از طریق ریفلاکس تخمدان که باعث آندومتریوز می شود. در ناباروری مردان هر دوغلظت کم (<20 نانوگرم در میلی لیتر) و بالای F50 نانوگرم در میلی لیتر) ویتامین D در سرم تأثیر منفی می گذارد تعداد اسپرماتوزوئید در هر میلی لیتر منی ، حرکت پیشرونده و مورفولوژی آنها)
تفاوت قابل توجهی به عنوان پاسخ به تحریک تخمک گذاری ، تعداد و کیفیت جنین ها بسته به غلظت ویتامین D در هیچ یک از تجزیه وتحلیل مقاله ه در مورد نقش ویتامین D در لقاح آزمایشگاهی (IVF) مشاهده نشد.
نتایج بهتر در بیماران گزارش های مربوط به غلظت بالای ویتامین D ، بدون کمبود کلسیفرول و متابولیت های آن در انسان در دسیدوا جمع آوری شده در سه ماهه اول بارداری که ارتباط آن را در کاشت مناسب و ترجیح ایمونولوژیک موضعی جنین را نشان می دهد که غلظت ویتامین D زیر 20 نانوگرم در میلی لیتر تا 50 نانومول در لیتر به خصوص در زنان چاق ، اینها با مقاومت به انسولین و ذخیره کم تخمدان و در مردان مبتلا به اولیگو- و آستنوزوسپرمی به درمان نیاز دارد
نتایج مطالعات مربوط به نقش ویتامین D در اختلالات باروری و اهمیت آن برای اثرات درمانی در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ، فیبروم رحم ، ناباروری ، در مردان با پارامترهای نامناسب مایع منی( سمن) و در صورت عدم موفقیت درمان در لقاح آزمایشگاهی مورد بحث و جمع بندی قرار گرفت.
همچنین ارتباط ویتامین D با زایمان زودرس را اینجا بخوانید.
بحث سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS
شایعترین اختلال غدد درون ریز در زنان در دوره باروری است.
براساس معیارهای روتردام یا طبق معیارهای انجمن دسترسی آندروژن (Azziz، Carmina، et al.، 2006؛ Azziz، 2006) شناخته می شود. PCOS یک سندرم یکنواخت نیست ، چند علامتی است و تعیین روابط علت و معلولی در پاتوژنز آن بین علائم بالینی و اختلالات بیوشیمیایی اغلب دشوار است (تامسون و همکاران ، 2012).
نتایج چند مقاله به اهمیت ویتامین D در بیماری زایی PCOS اشاره دارد. کمبود ویتامین تعریف شده به عنوان غلظت 25-هیدروکسی کلسیفرول کمتراز20 نانوگرم در میلی لیتر در 65-87٪ از بیماران مبتلا به PCOS مشاهده شد (Patra و همکاران ، 2012). این مسئله را می توان با وقوع مکرر چاقی ، احتمال تجمع ویتامین D در بافت چربی و جلوگیری از آفتاب زدگی خصوصاً در زنان با هیرسوتیسم توضیح داد. با این حال ، هیچ ارتباطی با تمام علائم این سندرم نشان داده نشد. نسبت معکوس با مقاومت به انسولین ، علائم سندرم متابولیک ، مقدار فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و اختلالات متابولیسم لیپیدها مشاهده شد (Wehr et al.، 2009؛ Yildizhan R، et al.، 2009؛ Patra et al.، 2012؛ Ott et al. ، 2012). همانطور که از مطالعه نتیجه گرفته شد ، چاقی هم به مقاومت به انسولین و هم با کمبود ویتامین D ارتباط دارد ، اما کمبود ویتامین D ممکن است باعث کاهش حساسیت سلول ها به انسولین شود . ویتامین D از طریق تحریک بیان گیرنده انسولین و ترشح انسولین ، بر انتقال گلوکز به سلول تأثیر می گذارد (کریستاکوس ، 2013).
یکی از مشکلات اصلی بیماران مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک PCOS شناخته شده ، ناباروری است. در بررسی مقالات ارائه شده ، باید به مطالعه تجزیه و تحلیل تأثیر کمبود ویتامین D در نتایج تحریک تخمک گذاری با استفاده از کلومیفن سیترات (CC) توجه شود. اوت و همکاران همکاران پارامترهای اساسی تعادل کلسیم در ارگانیسم 91 بیمار pcos تحت درمان تحت بررسی قرار گرفت
آنها تخمک گذاری را در 57.1٪ بیماران و بارداری را در 26.9٪ (91/24) بعد از تحریک با 50 میلی گرم کلومیفن مشاهده کردند. تجزیه و تحلیل غلظت پاراتورمون ، آندروستندیون ، هورمون لوتئین ساز (LH) ، هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) ، پروتئین اتصال دهنده هورمون جنسی (SHBG) ، کلسیم در سرم ، ویتامین D3 و وزن بدن بدون شک ارتباط مثبت بین رشد مناسب فولیکول های تخمدان را نشان می دهد ، درصد حاملگی و همچنین شاخص توده بدنی مناسب (BMI) وغلظت کلسیفرول
با این حال ، آیا مدیریت ویتامین D به ویژه در بیماران مبتلا به PCOS قابل توجه است؟ فقط یک مطالعه آزمایشی تاکنون انجام شده است ، که مقایسه اثر مهار دارویی ترشح انسولین بر غلظت ویتامین D در زنان سالم و اینها با PCOS تشخیص داده شده است. هر دو گروه از نظر سن و BMI تفاوتی نداشتند. این مطالعه به طور قابل توجهی غلظت ویتامین D در بیماران مبتلا به PCOS را نشان می دهد ، که ممکن است اهمیت آن را در پاتوژنز PCOS نشان دهد (نستلر و همکاران ، 2012). به نظر می رسد با توجه به گزارشات ارائه شده ، مکمل ویتامین D باید به دلیل بهبود مقاومت به انسولین و نتایج حاصل از درمان ناباروری ، در برنامه های درمانی PCOS استفاده شود. توضیح مکانیسم فعالیت ویتامین D در بیماران مبتلا به PCOS نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
گزارش ها از آخرین مطالعات in vitro و in vivo حاکی از تأثیر کمبود ویتامین D در ایجاد فیبروم رحم و آندومتریوز است. وجود دو آسیب شناسی فوق اغلب در زنان دارای ناباروری مشاهده می شود (پافونی و همکاران ، 2013 ؛ دی روزا و همکاران ، 2012).
میومای رحمی
این مطالعه شامل 128 بیمار تحت درمان با ناباروری توسط پافونی و همکاران انجام شد، که در آن حداقل یک فیبروئید رحمی با قطر بیش از 10 میلی متر مشاهده شد و 256 بیمار در گروه کنترل ، در یک سن مشابه (باتفاوت سنی یک سال) ، و غلظت های پایین تر را نشان داد ویتامین D در زنان مبتلا به فیبروم (به ترتیب 7/7 ± 18.0 در مقابل 1/11 ± 8/20 نانوگرم در میلی لیتر ، به ترتیب 010/0 = p). ریسک(OR) وقوع فیبروم در گروهی که کمبود ویتاومین Dدارند، 2.4 (95٪ ؛ RR 1.2-4.9) ، (0.16 = p) ارزیابی شد (Paffoni و همکاران 2013). این داده ها نشان دهنده اهمیت آماری اما گرایش واضح نیستند. نیاز به تحقیقات کوهورت و بیوشیمیایی بیشتر برای توضیح ارتباط بین غلظت ویتامین D و رشد فیبروم رحم وجود دارد.
آندومتریوز
به نظر می رسد مقالات مربوط به وقوع آندومتریوز در بیماران با غلظت بالای کلسیفرول بسیار جالب باشد. این امر مربوط به یک اثر تعدیل کننده سیستم ایمنی ویتامین D است. گمان می رود که غلظت بالای آن ممکن است مربوط به از بین رفتن انتقال سلولهای آندومتر که از طریق حفره صفاقی منتقل به تخمدان می شوند (دی روزا و همکاران ، 2012). در مطالعه منتشر شده در Human Reproduction ، Somigliana و همکاران. غلظت 25 (OH) D3 ، 1،25 (OH) 2D3 ، Ca + 2 را در 87 بیمار مبتلا به آندومتریوز و 53 زن سالم بررسی کرد. تجزیه و تحلیل نشان داد که غلظت ویتامین D به طور قابل توجهی بالاتر در گروه مورد بررسی قرار دارد (9/24 ± 9/24 نانوگرم در میلی لیتر در مقابل 8/11 ± 4/20 نانوگرم در میلی لیتر ، 05/0 = p) و احتمال وقوع بیماری در بیماران با غلظت ویتامین D بطور قابل توجهی بیشتر است. در سرم بیش از 28.2ng / ml (صدک 75) ، با OR = 4.8 (1.7-13.5). هیچ تفاوتی در غلظت ویتامین D و Ca + 2 بسته به مرحله چرخه قاعدگی مشاهده نشد. تفاوت در غلظت کلسیم و پیش ساز ویتامین فعال ،
1،25 (OH) 2D به اهمیت آماری نرسید ، اما روند نشان دهنده ارتباط مثبت آنها با وقوع بیماری مشخص بود (Somigliana و همکاران ، 2007). این نشریه نظریه افزایش ذخیره کوله کلسیفرول خطر ابتلا به آندومتریوز را افزایش می دهد را تقویت می کند.
فاکتور ناباروری مردان
مطالعات زیادی وجود دارد که تأثیر ویتامین D را در موفقیت در لقاح آزمایشگاهی (IVF) تجزیه و تحلیل می کنند که در منابع موجود موجود است. اکثر محققان غلظت کلسیفرول را در سرم و مایعات فولیکولی مقایسه کردند. Ozkan و همکاران (2010) 84 زن تحت درمان با روش IVF را مورد بررسی قرار داد. غلظت ویتامین D در مایعات فولیکولی به خوبی با غلظت سرمی آن ارتباط دارد و با BMI بیماران معکوس بود از نظر آماری غلظت ویتامین D در مایع فولیکولی به طور قابل توجهی بالاتر در زنان نژاد قفقازی در مقایسه با سیاه پوستان نشان داده شد. در تجزیه و تحلیل نهایی ، غلظت ویتامین D در بیمارانی که باردار شدند در مقایسه با مواردی که حاملگی حاصل نشده بود ، بطور قابل توجهی بیشتر بود . بيماران با غلظت اوليه ويتامين D با ميانگين سطح 10.65 ± 43.01 نانوگرم در دسي ليتر چهار بار شانس بيشتري داشتند
براي IVF موفق در مقايسه با اين افراد با كمترين غلظت اوليه (3.38 ± 16/74). نتایج مشابهی توسط Rudick و همکاران به دست آمد. (2012) که غلظت ویتامین D سرم را در 188 بیمار تحت درمان در برنامه لقاح آزمایشگاهی ارزیابی کرد. تفاوت قابل توجهی بین غلظت ویتامین D در جمعیت مورد بررسی بین زنان نژاد قفقازی و آسیایی نشان داده شد در جمعیت قفقاز ، شانس حاملگی با غلظت ویتامین D افزایش یافت ، در حالی که در آسیایی ها رابطه معکوس نشان داده شد. همچنین این مطالعه ، پس از تجزیه و تحلیل با در نظر گرفتن تعداد و کیفیت جنین های منتقل شده ، نشان داد که بیماران با غلظت مناسب ویتامین Dچهار برابر بیشتر احتمال موفقیت IVF را دارند. همه مطالعات نتایج توصیف شده در بالا را تأیید نمی کنند. فیروزآبادی و همکاران (2013) غلظت 25 (OH) D را در سرم و مایعات فولیکولی در 221 بیمار تحت درمان ناباروری تحت بررسی قرار داد. در 22/6 درصد بیماران ، غلظت کمتراز10 نانوگرم در دسی لیتر ، در 70/1٪ در محدوده 10 تا 29 نانوگرم در دسی لیتر بود ، در حالی که در 7.2٪ باقی مانده بیشتر از 30 نانوگرم در دسی لیتر بود. مقایسه دو گروه از نظر درصد لقاح و لانه گزینی ، همبستگی معنی داری را نشان نداد. تجزیه و تحلیل انجام شده از نظر آماری و همچنین بین غلظت ویتامین D در سرم یا مایع فولیکولی و نتایج IVF اثبات نشد.
دستورالعمل های مکمل ویتامین D برای تمام گروه های سنی جمعیت اروپا طی کنفرانس "ویتامین D - حداقل ، حداکثر ، بهینه" ، که در اکتبر 2012 در ورشو برگزار شد ، با مشارکت متخصصان بین المللی از زمینه های مختلف شرح داده شد (Płudowski و همکاران ، 2013). پذیرفته شد که درمان به غلظت ویتامین D زیر 20 نانوگرم در میلی لیتر (حداکثر 50 نانومول در لیتر) نیاز دارد. دوزهای مربوط به افراد بالغ و مسن با وزن مناسب بدن و زنان باردار و شیرده نباید بیش از 4000 واحد بین المللی در روز (100 میکروگرم در روز) باشد. مکمل توصیه شده در زنان باردار 1500-2000 واحد بین المللی در روز (37.5-50.0 میکروگرم در روز) است.
خلاصه
نتایج مطالعات ارائه شده به تأثیر ویتامین D بر باروری ، چه در زنان و چه در مردان اشاره دارد. اهمیت کمبود ویتامین D تأکید شده است ، اما همچنین ، غلظت بیش از حد آن به شکل نادر در علت برخی از اختلالات هورمونی و اختلالات باروری مرتبط با آنها است. این مطالعه نیاز به مکمل ویتامین D را با توجه به درمان ناباروری در هر دو پارتنر نشان داد. تجویز ویتامین D در مواردی توصیه می شود که کمبود قابل توجهی داشته باشد ، به ویژه در زنان چاق ، این افراد با مقاومت به انسولین و ذخیره پائین تخمدان و در مردان مبتلا به الیگو و آستنوزواسپرمی.
همچنین آندرولوژیست ها به تحقیقات جهانی درباره نقش ویتامین D در باروری انسان پیوستند. بررسی متون موجود نتیجه گیری بسیار جالبی است ، اما همیشه آشکار در این محدوده نیست. احتمال تأثیر منفی ویتامین D بر باروری پس از کشف یک شباهت مولکولی پروتئین انتقال دهنده VDBP (پروتئین اتصال دهنده ویتامین D) به آنتی بادی های ضد اسپرم پیشنهاد شد ، با این حال آزمایش های انجام شده عدم واکنش IgG خاص با VDBP را نشان داد (Yu HM ، 1994). تاکنون تنها نشریه مربوط به این موضوع بود و توضیح اهمیت آن دشوار است. به نظر می رسد تحقیقات بیشتر در این محدوده با استفاده از روشهای مدرن آزمایشگاهی اجتناب ناپذیر باشد.
غلظت تستوسترون در دسترس ، ویتامین D و تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) در مطالعه یانگ و همکاران مقایسه شد. در گروه 355 مرد با ناباروری مردان (بیماران مبتلا به الیگو ، آستنو ، تراتو و نورموسپرمیا) و گروه 155 مرد سالم در همان سن بودند. به طور قابل توجهی غلظت تستوسترون سرم پایین تر در گروه مورد بررسی قرار گرفت ، و همچنین تراکم استخوانی پایین در ستون فقرات کمر و استخوان ایلیوم اندازه گیری شد (P <0.05).
غلظت تستوسترون قابل دسترس و 25-هیدروکسی کلسیفرول یک عامل مستقل از خطر پوکی استخوان در بیماران مبتلا به ناباروری را تشکیل می دهد (01/0> p) ، اما تعیین یک رابطه مشابه در گروه کنترل امکان پذیر نیست. بیشترین کمبودها در تراکم بافت استخوانی در گروه های بیمارانی که سطح تستوسترون آزاد پایین تری دارند (bio-T 6 11.6 nmol / l) نشان داده شده است (P <0.05). علاوه بر این ، همان مطالعه ارتباط مثبت بین غلظت 25 (OH) D و تحرک اسپرماتوزوئید و مورفولوژی را در تمام بیماران نشان داد ، صرف نظر از نوع اولیه اختلالات مایع منی (P <0.05). در گروه شاهد ، این ارتباط به اهمیت آماری نرسید ، بلکه همچنان بالا بود (تحرک p = 0.047 ؛ مورفولوژی: p = 0.056). در مطالعه فوق هیچ ارتباطی بین غلظت تستوسترون و ویتامین D مشاهده نشد (یانگ B ، 2012).
حمود و همکاران عوامل محیطی و هورمونی را در 147 مرد سالم مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. این گروه از بین 170 داوطلب انتخاب شد ، به طوری که از نظر سن (5/8 ± 29 سال) ، BMI (3/2 ±24/3) و مصرف محرکها ، نیکوتینیسم ، مصرف الکل یکسان بود. این مطالعه به طور واضح نشان داد که غلظت کم (<20 ng / ml) و زیاد (> 50 ng / ml) ویتامین D در سرم بر تعداد اسپرماتوزوئید در هر میلی لیتر مایع منی ، حرکت تدریجی و مورفولوژی آنها تأثیر منفی می گذارد (Hammoud، 2012). نتیجه گیری مشابهی نیز توسط محققانی از دانمارک انجام شد که پارامترهای منی را در 307 مرد جوان با ناباروری ارزیابی کردند. نه تنها پارامترهای مایع منی ضعیف ، بلکه غلظت کمتری از آندروژن در سرم در گروه با غلظت کم 25 (OH) D نشان داده شد . همانطور که توسط نویسندگان تأکید شده است ، این مطالعه به دلیل تعداد کم بیماران با غلظت کم 25 (OH) D ، نمی تواند پایه ای برای نتیجه گیری صریح باشد نتایج، اشتیاق به مصرف مکمل های ویتامین D را از بین می برد ، که به جز جنبه های مثبت نیز ممکن است مضر باشد.
اثر ویتامین D بر لقاح آزمایشگاهی.
اختلاف معنی داری به عنوان پاسخ به تحریک تخمک گذاری ، تعداد و کیفیت جنین بسته به غلظت ویتامین D در هیچ یک از تحقیقات توصیف شده مشاهده نشد. ردیک و اوزکان پیشنهاد می کنند که نتایج بهتر IVF به تأثیر سودمند ویتامین D بر روی آندومتر مربوط می شود (Ozkan، 2010؛ Ruddick، 2012). این مکانیزم قبلاً توسط ایوانز در سال 2006 در زیست شناسی باروری مورد بررسی و توصیف قرار گرفت (ایوانز و همکاران ، 2006). شناخته شده است که 1،25 (OH) 2D فعالیت لنفوسیتهای T بر روی سلولهای ارائه دهنده آنتی ژن در تنظیم سیستم ایمنی را نشان می دهد. حتی کاهش وقوع بیماریهای خود ایمنی و برگشت علائم در افراد تحریک شده با دوزهای بالای ویتامین D در مطالعه روی حیوانات ثابت شد (Van Etten، 2003). در انسان در غلظت جمع آوری شده در سه ماهه اول بارداری غلظت بالای ویتامین D و متابولیت های آن نشان داده شده است که نشان دهنده سهم آن در کاشت مناسب و ترجیح ایمونولوژیک موضعی رویان است. ایوانز و همکاران در آزمایش در شرایط آزمایشگاهی بر روی کشت اولیه سلولهای دسیدوا جمع آوری شده در سه ماهه اول وسوم بارداری بیان و فعالیت 1αhydroxylase (CYP27B1) ، سنتز کاتالیز آنزیم 1،25 (OH) 2D) ارزیابی شده است. نشان داده شد که سنتز ویتامین D در سلولهای جمع آوری شده در سه ماهه اول بارداری ( در مقایسه با این سه ماهه سوم همچنین تجزیه و تحلیل کمی RT-PCR بیان ژن بالاتری را برای CYP27B1 در سلولهای استرومایی CD10 + VE و CD10 − VE در سه ماهه اول بارداری نشان داد. نقش تعدیل سیستم ایمنی ویتامین D نیز با تحریک سلولهای NK (Natural Killer CD56 + ve) جدا شده در سه ماهه اول دسیدوا تأیید شد. این سلول ها ، پس از 28 ساعت انکوباسیون با 1،25 (OH) 2D یا 25 (OH) D ، تولید سیتوکین MG CSF2 را کاهش دادند
(عامل تحریک کلنی گرانولوسیت ها و ماکروفاژها) ، اینترلوکین 6 و نکروز تومور فاکتور (TNF) و افزایش بیان mRNA برای پپتید ضد میکروبی Cathelicidin (CAP) ، دارای یک فعالیت ضد باکتری مستقیم (Evans et al.، 2006). به گفته نویسندگان ، نتایج این مطالعه تولید سریع فرم فعال ویتامین D را در سلولهای دسیدوا در سه ماهه اول ثابت می کند ، که به روش پاراکرین واکنش بین سیستم ایمنی مادر و جنین را تعدیل می کند. غلظت ویتامین D در سه ماهه اول بارداری نیز به عنوان شاخص پره اکلامپسی ارزیابی شد. با این حال ، همه نظرات در این محدوده سازگار نیستند. مطالعه Bomba-Opoń و همکاران. (2013) که شامل 280 زن باردار بود ، همبستگی بین غلظت 25 (OH) D و این عارضه را نشان نداد. در حال حاضر نمی توان مطمئن بود که آیا این تنها نقطه جذاب فعالیت ویتامین D در فرآیندهای تولید مثل است.
انتشارات بیشتر نتایج کاملاً متفاوتی را نشان می دهد. به عنوان مثال ، داده های Anifandis و همکاران. جالب هستند؛ آنها مایع فولیکولی 101 بیمار تحت درمان با روش IVF-ICSI را بررسی کردند و غلظت 1،25 (OH) 2D و گلوکز را تعیین کردند (Anifandis و همکاران ، 2010). جنينهاي با كيفيت پايين تر و درصد كمتر از حاملگي ها در گروهي از بيماران بدست آمد كه غلظت ويتامين D آنها بيشتر از /30 ng در دسی لیتر بود ، در مقايسه با گروه بيماران با غلظت 1 / 20- 30 نانوگرم در دسی لیتر (32/7 درصد) و بیمارانی که غلظت ویتامین D در آنها کمتر از 20 نانوگرم در دسی لیتر بود (32/3 درصد) (047/0 = p). بیماران با بالاترین غلظت 1،25 (OH) 2D همزمان با کمترین غلظت گلوکز در مایع فولیکولار مشخص شدند
به دست آوردن چنین نتایج متفاوتی احتمالاً توسط گروه های نسبتاً کمی از زنان که در پروتکل های خاص گنجانده شده اند ، ایجاد می شود. ارزیابی جامع مکانیسم فعالیت ویتامین D در باروری نیاز به یک تحقیق دقیق برنامه ریزی شده در مورد جمعیت بسیار کافی از بیماران دارد ، خصوصاً اینکه انجمن های علمی متعددی مکمل ویتامین D را در دوران بارداری و شیردهی به میزان 800-1000 واحد بین المللی در روز توصیه می کنند (Poręba و همکاران).
منبع: PubMed
ترجمه وگردآوری مطالب: راضیه فرقانی
نظرات شما