یائسگی چه دورانی است؟

دوران یائسگی چقدر است؟

اغلب زنان فکر می کنند که یائسگی زمانی است که دیگر دوره ی قاعدگی آن ها پایان یافته است. این  معمولا در میان سالی اتفاق می افتد، زمانی که زنان در حال تجربه ی سایر تغییرات فیزیکی و هورمونی هستند. به همین دلیل، منوپوز یا یائسگی برخی اوقات با عنوان "تغییر در زندگی" خوانده می شود.

وقتی گفته می شود خانمی در دوران یائسگی قرار دارد، بعد از آن یک سال کامل دوره قاعدگی ندارد. بیشتر زنان در آمریکا حدود 51 سالگی وارد دوره ی یائسگی می شوند، تعداد کمتری نیز در اوایل 40 سالگی یا تا اوخر 50 سالگی شان یائسگی را تجربه خواهند کرد. به ندرت یائسگی بعد از سن 60 سال اتفاق می افتد، هم چنین وقتی دوران یائسگی قبل از 40 سال تشخیص داده شود، به عنوان یک اختلال و یائسگی زودرس (pof) در نظر گرفته می شود.

در تالار گفتگو: درمان های غیرهورمونی گرفتگی در یائسگی

در زنان، تخمدان ها هورمون های زنانه یعنی استروژن وپروژسترون را تولید می کنند. استروژن و پروژسترون قاعدگی یک خانم را  تنظیم می کند، به همین نسبت در دوران یائسگی نیز تخمدان ها تولید این هورمون ها را رفته رفته کاهش می دهند.

همین طور که سطح هورمون افت دارد، الگوی خونریزی در دوران قاعدگی تدریجا نا منظم و کم می شود. خیلی از زنان یک سال قبل از توقف کامل در دوران قاعدگی شان، پریودهای نا منظمی را تا چند ماه تجربه می کنند. برخی از زنان ممکن است خونریزی های سنگین تری را تجربه کنند، که این خونریزی ها باید توسط یک پزشک مورد بررسی قرار گیرد تا مشکل موجود در دستگاه ژنتیال برطرف گردد.

برای بیشتر زنان مهم خواهد بود که در جریان کامل شدن یائسگی باشند زیرا یک خانم حتی زمانی که پریودهای نامنظم و کم  دارد ممکن است باردار شود.

برای اغلب زنان یائسگی روند نرمالی از افزایش سن است. اگر خانمی توسط جراحی ، تخمدان هایش را خارج کرده باشد یا تخمدان به دلایل مختلفی مانند تشعشع درمانی دچار آسیب شده باشد، ممکن است از آن پروسه به بعد دچار یائسگی شود.

دروان قبل از یائسگی دوران تغییرات جسمی نام دارد و دوره ی قبل از یائسگی را شامل می شود که طی آن خانم تغییرات بیولوژیکی و هورمونی را تجربه می کند و علائم فیزیکی کم کم خود را نشان می دهند. این دوره بین سه تا پنج سال طول می کشد.

علائم یائسگی و قبل از یائسگی شامل:

گر گرفتگی: گر گرفتگی احساس ناگهانی داغ شدگی و سرخ شدگی عذاب دهنده ای است که مخصوصا در صورت و گردن خود را نشان می دهد. احساس گرگرفتگی ناگهانی معمولا چند ثانیه تا چند دقیقه به طول می انجامد. گرگرفتگی ناشی از تغییراتی است که در اثر انبساط و انقباض عروق پدید می آید و به تغییر در سطح استروژن مربوط است

دوره های نا منظم قاعدگی: یک خانم می تواند چند ماه تا چند سال قبل از توقف در پریودها، دچار قاعدگی های نا منظم شود. اما هر گونه خونریزی که بعد از یک سال از توقف در پریود ایجاد شود ،نرمال نیست و باید توسط پزشک ارزیابی شود. خونریزی های سنگین و طولانی در دوران قبل از یائسگی نیز باید مورد بررسی پزشک قرار گیرد.

خشکی واژن: افت در میزان استروژن، لوبریکیشن طبیعی واژن را کاهش می دهدو لایه واژن تدریجا نازک تر شده و انعطاف خود را از دست می دهد ( قادر به باز شدن نمی باشد). این تغییرات سبب می شو نزدیکی فرد دردناک شود و فرد مستعد التهاب واژن یا آتروفی واژینیت می شود. این تغییرات ، واژن را در معرض عفونت های مختلف ناشی از مخمر یا باکتری و هم چنین عفونت های مجاری ادرار قرار می دهد.

اختلال در خواب: غالبا گٌّر گرفتگی های شبانه خواب فرد را مختل می کند. کمبود خواب در طولانی مدت سبب تغییرات خلقی و احساسی می گردد.
دپرسیون یا افسردگی: تغییرات شیمیایی که در طول منوپوزاتفاق می افتد ریسک دپرسیون را افزایش نمی دهد اما از آن جایی که خانم ها در میانسالی خود تغییرات مهمی از جمله منوپوز و بی خوابی را تجربه می کنند، این امر می تواند ریسک ایجاد افسردگی را افزایش دهد
.کج خلقی: گزارش ها نشان داده است برخی از زنان دچار تغییرات خلقی می شوند. بدخلقی ناشی از خواب کم در اثر گرگرفتگی شبانه به وجود می آید. البته تعدادی از زنان نیز دچار بد خلقی نمی شوند.

.استئوپورز یا پوکی استخوان : در این شرایط استخوان ها تضعیف شده و احتمال شکستگی استخوان افزایش می یابد مخصوصا در لگن و ستون فقرات. همانگونه که میزان استروژن افت می کند، ریسک ایجاد استئوپورز نیز افزایش می یابد. این ریسک در زنان باریک اندام و خانم هایی با پوست روشن بیشتر است. شما می توانید با مصرف کافی ویتامین دی حاصل از نور خورشید و یا مصرف مولتی ویتامین های روزانه ، خوردن منابع غنی از کسیم و انجام ورزش های منظم مانع از بروز استئوپورز شوید. خانم ها باید قبل از این که دچار یائسگی شوند، به انجام این رفتارها اقدام کنند. زیرا در زنان از 30 سالگی توده ی استخوانی شروع به تحلیل می کند اما شکستگی های ناشی از استئوپورز تا 10، 15 سال بعد ازمنوپوز اتفاق نمی افتد.بیماری های قلبی عروقی: قبل از منوپوز خانم ها نسبت به آقایان کمتر دچار حمله ی قلبی و سکته می شوند. بعد از منوپوز میزان بیماری های قلبی در زنان افزایش یافته و با مردان بالای 65 سال برابر می شود

تشخیص منوپوز یا یائسگی:

برای بیشتر خانم ها، تشخیص منوپوز یا یائسگی بر اساس توضیح بیمار از علائم خود و پایان یافتن دوران قاعدگی در اوست. تست های آزمایشگاهی در این مورد لزومی ندارد.

از آن جایی که در دوران قبل از یائسگی نیز خانم ها می توانند باردار شوند، وقتی پریود خانمی نا منظم و سبک می شود پزشک ممکن است تست بارداری درخواست کند . در برخی موارد برای میزان هورمون محرک فولیکول ( FSH) ممکن است تست خون لازم باشد. میزان FSH در خانم های منوپوز به طور طبیعی بالاست، بنابراین بالابودن این هورمون می تواند به تایید دوران یائسگی بیمار کمک کند.

در زمان منوپوز دکتر تست سنجش تراکم استخوان را پیشنهاد می کند. این تست ها به تشخیص زود هنگام استئوپورز کمک می کند. اغلب این نتایج برای مقایسه با میزان توده ی استخوان در آینده به کار می رود.

تست دیگری که انجام می شود بیوپسی آندومتریال است. بیوپسی آندومتریال ، شامل نمونه برداری از داخل رحم است تا نمونه برای بررسی های میکروسکوپی به منظور بررسی علائم سرطان مورد مطالعه قرار گیرد. این تست ممکن است زمانی انجام شود که خانم دچار خونریزی های نا منظم و سنگین شود اما این تست به طور روتین برای منوپوز توصیه نمی شود

دوره مورد انتظار در منوپوز یا یائسگی:

دوره ی قبل از یائسگی معمولا 3 تا 5 سال به طول می انجامد، اما می تواند 2 تا 8 سال نیز در بعضی از زنان به طول انجامد. تغییراتی که در طول منوپوز در بدن اتفاق ی افتد تا پایان عمر ادامه می یابد. اما گرگرفتگی معمولا در طول زمان بهبود می یابد و کمتر اتفاق افتاده و از شدت آن نیز کاسته می شود.

پیشگیری از منوپوز یا یائسگی:

پری منوپوزچیست

منوپوز یا یائسگی، رویدادی طبیعی است و نمی توان مانع از بروز آن شد. داروها ، ورزش و رژیم غذایی می تواند برخی از علائم منوپوزرا از بین ببرد یا مانع از بروز آن شود و کیفیت زندگی فرد را افزایش دهد.

درمان منوپوز ( یائسگی)

 تغییرات در سبک زندگی:ورزش، رژیم غذایی ودرکل تغییر در سبک زندگی ، می تواند علائم و عوارض منوپوز را کاهش دهد . درادامه توصیه هایی آمده است که برای همه ی زنانی که در حال نزدیک شدن به دوره ی منوپوز هستند و آن هایی که در حال طی کردن این دوره می باشند مناسب است.

اجتناب از سیگار کشیدن: سیگار کشیدن ریسک پوکی استخوان و شکستگی لگن را افزایش می دهد. سیگار هم چنین خطر حمله ی قلبی و سکته را نیز افزایش می دهد
.محدود کردن مصرف کافئین: مصرف کافئین زیاد، بیش از 3 فنجان در روز می تواند گرگرفتگی را افزایش دهد و ممکن است منجر به استئوپورز یا پوکی استخوان شود

.پوشیدن لایه های مناسبی از لباس: از آنجایی که هر زمان ممکن است دچار گرگرفتگی شوید بهتر است پوشش کافی داشته باشید زیرا به هنگام گرگرفتگی دچار احساس گرما می شوید و پس از آن ممکن است دچار احساس خنکی شوید. به همین دلیل بهتر است به هنگام خواب از ملافه های سبک استفاده کنید.
ورزش: ورزش می تواندفشار خون و ریسک خطر قلبی و سکته را کاهش دهد.میزان گرگرفتگی را در برخی زنان تخفیف دهد.میزان استئوپورز و شکستگی استخوان را کاهش دهد.

ورزشی که مانع از تحلیل استخوان ها شود باید weight-bearing باشد، مانند پیاده روی ، آیروبیک سبک، رقص، بلند کردن وزنه، یا ورزش کردن با راکت مانند تنس یا Paddle ball. نیازی نیست که این ورزش ها آنقدر شدید باشد. راه رفتن چند مایل در روز به حفظ تراکم استخوان ها کمک می کند. اصطلاح weight-bearing به نوعی ورزش اطلاق می شود که برای سلامت استخوان ها مفید است، این نوع ورزش مربوط به فعالیت پا هاست که ماهیچه ها و استخوان ها را بر خلاف نیروی جاذبه ی زمین تقویت می کند. به این ترتیب استخوان قوی تر و محکم می شود و خطر شکستگی و استئوپورز نیز کاهش می یابد.

دریافت نور خورشید و ویتامین D : ویتامین دی به بدن کمک می کند تا کلسیم غذا جذب شود. شما می توانید با چند دقیقه قرار گرفتن در معرض نور خورشید ویتامین دی مورد نیاز بدن را به طور روزانه دریافت نمایید. اگر امکان استفاده از نورخورشید نیست می توان روزانه 1000 واحد ویتامین دی مصرف کرد.
درمان خشکی واژن: لوبریکانت هایی مانند آستروگلاید یا لوبریکانت K-Y می توانند به خشکی واژن در حین نزدیکی جنسی کمک کنند. مرطوب کننده هایی مانندReplens یا k-y می تواند به تحریک ناشی از خشکی کمک کند. اگر چنین درمان هایی مفید نباشد پزشکان معمولا کرم های هورمونی را در این شرایط تجویز می کنند.

مصرف کلسیم: زنان باید روزانه بین 800 تا 1500 میلی گرم کلسیم مصرف کنند. منابع خوب کلسیم شاملگیاهان سبز تیره: ( به جز اسفناج، زیرا این گیاه حاوی ترکیب دیگری است که مقدار کلسین قابل جذب از غذا را کاهش می دهد)، یک فنجان شلغم سبز تا 197 میلی گرم کلسیم را تامین می کند و یک فنجان بروکلی نیز 94 میلی گرم کلسیم را تامین می کند.لبنیات: یک فنجان شیر حدود 300 میلی گرم کلسیم را تامین می کند و یک فنجان ماست نیز 372 میلی گرم میلی گرم کلسیم دارد و پنیر نیز منبع خوبی است. پنیر سوئیسی حدود 272 میلی گرم کلسیم دارد.ساردین و سالمون: چهار اونس ساردین، 429 میلی گرم کلسیم داردو 4 اونس از سالمون 239 میلی گرم کلسیم دارد.حبوبات: یک فنجان لوبیا سفید 127 میلی گرم کلسیم دارد.

دارودرمانی در منوپوز یا یائسگی

داروهایی برای تخفیف و درمان علائم یائسگی وجود دارد. تصمیم در موردنوع داروی مورد استفاده در مورد هر خانم امری پیچیده است و خانمها در این مورد باید با پزشک خود مشورت نمایند. درمان بستگی به این دارد که شما چه علائمی دارید و این علائم تا چه حد برای شما آزار دهنده است.

استروژن هم به عنوان قرص و هم به طور موضعی بر روی پوست می تواند گرگرفتگی، اختلالات خواب، تغییرات خلقی و خشکی واژن را از بین ببرد. استروژن زمانی میتواند به تنهایی نسخه شود که فرد رحم نداشته باشد. ترکیب استروژن و پروژسترون نیز وقتی به کار می رود که فرد رحم خود را از دست نداده باشد. پروژسترون ها می توانند اثرات استروژن را متعادل کنند و مانع از تغییراتی می شوند که می تواند منجر به ایجاد سرطان رحم شود.

به هر حال شواهد نشان می دهد که در استفاده از این داروها خطراتی وجود دارد. استروژن درمانی می تواند ریسک ابتلا به بیماری های قلبی، سکته، سر
طان سینه و ایجاد لخته های خون در برخی از زنان را افزایش دهد. ولی از طرفی، استروژن درمانی می تواند مانع از شکستگی استخوان شود و هم چنین ریسک سرطان کولون را کاهش دهد. بنابراین، تصمیم برای هورمون درمانی برای تخفیف علائم منوپوز تصمیمی است که بستگی به بیمار دارد. یک خانم باید درباره ی مزایا و ریسک های هورمون درمانی با پزشک خود مشورت نماید.

داروهای دیگری نیز وجود دارد که در درمان علائم منوپوز به کار می رود

ضد افسردگی ها: داروهایی مانند ونلافاکسین ( Effexor) و پاروکستین (Paxil) در زنانی که هوردمون درمانی را نمی پذیرند، انتخاب نخست است. این داروها در 60 درصد زنان میزان گرگرفتگی را کاهش می دهد.

گاباپنتین (Gabapentin): این دارو نیز اثر متوسطی بر تخفیف گرگرفتگی دارد. مهم ترین اثر جانبی این دارو، احساس خواب آلودگی آن است. استفاده از این دارو به هنگام خواب نیز می تواند در حین کاهش گرگرفتگی به بهبود خواب نیز کمک کند.

کلونیدین (Clonidine): این دارو در فشار خون استفاده می شود و می تواند گرگرفتگی را در برخی از زنان کاهش دهد.

استئوپورز یا پوکی استخوان: مکمل های ویتامین دی و کلسیم: همه ی زنان یائسه ی مبتلا به پوکی استخوان یا استئوپورز و افرادی که در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، باید مکمل های ویتامین دی و کلسیم مصرف می کنند. دوز توصیه شده 1000 میلی گرم کلسیم کربنات( همراه با شیر) یا کلسیم سیترات در روز است . بهتر است این مقدار در دو نوبت 500 میلی گرمی دو بار در روز مصرف شود. هم چنین خانم ها باید روزانه 800 واحد بین المللی ویتامین دی مصرف کنند.

بیوفسفونات ها ( Bisphosphonates): آلندرونیت ( فوزامکس)، اتیدرونیت ( دیدرونل) و سایر داروهای مشابه آن داروهای بسیار موثری هستند که می تواند برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان به کار رود. این داروها دانسیته ی استخوان را افزایش داده و ریسک شکستگی استخوان ها را کاهش می دهد.

رالوکسیفن Raloxifene( اویستا): این دارو نیز به خوبی استروژن است با این تفاوت که ریسک ابتلا به سرطان سینه وجود ندارد . در تقویت استخوان ها و پیشگیری از شکستگی موثر است.

هورمون پاراتیروئید: این هورمون فرم صناعی هورمونی است که در بدن توسط غدد پاراتیروئیدی تولید می شود. این هورمون استخوان ها را متراکم تر کرده و خطر شکستگی را کاهش می هد.

کلسی تونین: این هورمون نیز توسط غده ی تیروئید تولید می شود و به حفظ کلسیم کمک می کند. پزشک ممکن است این هورمون رابرای تخفیف درد ناشی از شکستگی به دلیل استئوپورز تجویر کند.

دارو درمانی های مختلفی برای درمان علائم منوپوز وجود دارد. اما خیلی از آن ها در سطح بزرگ تحت مطالعات بالینی قرار نگرفته است. برای مثال گیاه black cohosh قبلا برای تخفیف علائم ناشی از گرگرفتگی به کار می رفت ولی مطالعاتی که بر روی ریشه ی این گیاه انجام گرفت نشان داد این دارو موثر تر از یک پلاسبو یا دارونما ، عمل نمی کند.

بعضی از خانم ها متوجه شده اند که گیاه St. John's wort می تواند در درمان اختلالات خلقی در زنان یائسه موثر باشد.

استفاده از محصولات سویا در رژیم غذایی مانند توفو بسیار بحث برانگیز است. این گیاه ممکن است که بتواند در بهبود برخی از علائم یائسگی در زنان مفید باشد زیرا فیتواستروژن های ( استروژن های گیاهی) موجود درآن ممکن است گرگرفتگی را تخفیف دهد اما از طرفی دیگر خطر ابتلا به سرطان سینه را نیز افزایش می دهد.
مطالعات علمی نشان داده است که استفاده از ویتامین E یا روغن پامچال موثر نیست. در مورد استفاده از طب سوزنی و همیوپاتی در این زمینه شواهدی وجود ندارد، زیرا در مورد استفاده از این گونه درمان ها آزمایشات و بررسی های کمی انجام شده است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شما باید در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
زمانی که فاصله ی بین پریودها کمتر از 21 روز باشد.پریودهایی که بیش از 7 روز طول بکشد .

پریودهایی که بسیار سنگین باشد.

خونریزی در فواصل بین پریودهاخونریزی واژینال که بعد از منوپوز آغاز می شود (یک سال بعد از زمانی که پریود دیگر اتفاق نیافتاده است)پیش آگهی
اگر چه منوپوز منجر به علائمی ناراحت کننده می شود اما با تغییر در روش زندگی و استفاده از داروها می توان به تخفیف این علائم کمک کرد.

منبع: www.health.harvard.edu

ترجمه : راضیه فرقانی