سوختگی پا یا درماتیت دیاپر نوزادان | علل و درمان

سوختگی پای نوزاد در هر شیرخواری که پوشک  می شود رخ می دهد  و از نظر زمانی از همان هفته اول عمر میتواند بروز  نماید ولی بیشترین زمان وقوع 12-9 ماهگی می باشد.

 

علل سوختگی پای نوزاد

به طور کلی به دو گروه وابسته به پوشک و مستقل از پوشک تقسیم می شوند.

الف: علل سوختگی پای نوزاد وابسته به پوشک:

1.درماتیت تحریکی:irritant dermatitis

2.درماتیت قارچی(کاندیدیایی)

3.آلرژیک

ب:علل سوختگی پای نوزاد مستقل از پوشک:

1.درماتیت سبورئیک

2.علل عفونی :شامل زرد زخم ،ویروس تبخال

3.پسوریازیس(psoriasis)

4.گال (scabies)

5.هیستیوسیتوزیس (Histiocytosis)

6.کودک آزاری (child abuse)

7. سیفلس مادرزادی (congential syphilis)

8. سوختگی پای نوزاد ناشی از علل متابولیک و فقر غذایی :کمبود "روی" تحت عنوان " Acrodermatitis Enterpatica وکمبود بیوتین

 

 

از بین علل وابسته به پوشک یکی از شایع ترین علل بروز درماتیت علل تحریکی می باشد که اکثرا ناشی از رطوبت زیاد پوست این منطقه ،تماس با عوامل شیمیایی محرک از جمله باقی ماندن مواد شوینده در این محل و نیز آسیب های جلدی است که در اثر سفت بستن پوشک و یا نا ملایم شستن این منطقه رخ میدهد.باقی ماندن مدفوع و ادرار در این محل و رشد و تکثیر باکتری های موجود در مدفوع در سطح پوست،با تولید آنزیم اوره آز (urease ) باعث اسیدی شدن PH  سطح پوست شده و این امر خود منجر به فعال شدن آنزیم های پروتئاز (Protease)  و لیپاز (lipase) موجود در مدفوع شده که نهایتاً باعث تشدید التهاب جلدی این منطقه وسوختگی پای نوزاد می گردد.در این زمان عفونت های فرصت طلب خصوصاً قارچ های سطح پوست از جمله کاندیدا آلبیکانس( candida albicans) فرصت تشکیل کلون خواهند یافت.

 سوختگی پای نوزاد در شرایط خاص ازجمله :اسهال ، تاخیر در تعویض پوشک واستفاده از پوشک های نامناسب که خاصیت باز جذب و رطوبت کمی دارند و یا افرادیکه به طور اولیه و ثانویه سوء جذب لاکتوز دارند  این مساله را تسهیل می نمایند.

در درماتیت های قارچی که معمولا در صورت عدم درمان درماتیت های تحریکی در طی چند روز رخ می دهند، در گیری در نواحی چین دار از جمله ران و چین های دیاپر رخ می دهد و دارای رنگ قرمز به همراه  ضایعات اقماری پاپولووزیکولر میباشد.

 سوختگی پای نوزاد در فرم  آلرژیک نیز که بیشتر به رنگ های موجود در پوشک و یا حتی آلرژی نسبت به مواد شیمیایی  و رزینهای موجود در پوشک رخ می دهد،انتشار با الگوی پوشک داشته و دقیقا فرمی از پوشک را به به خود می گیرد و از این لحاظ این تفاوت را با فرم تحریکی دارد که در فرم تحریکی به صورت جزیره-جزیره انتشاردارد در حالیکه در فرم آلرژیک کاملا انتشار یکپارچه بوده و تا حدود پوشک پیش می رود(شکل 1)

 

1) رعایت بهداشت در درمان سوختگی پای نوزاد :شستن به موقع ادرار و مدفوع و تعویض مرتب پوشک و چگونگی شستن و تمیز کردن ناحیه دیاپر بسیار مهم است زیرا زیاد شستن و یا محکم شستن این من باعث ایجاد زخم و التهاب در این منطقه می شود:

- اگر پوست ملتهب است باید از مخلوط آب ولرم و روغن ماینرال که در داروخانه ها موجود است استفاده کرد و آن را داخل یک کاسه ریخته و سپس پارچه نرم را داخل آن فروبرده و سپس به آرامی این منطقه را تمیز نماییم.

- پاک کردن مدفوع خشک شده فقط به وسیله روغن معدنی (mineral oil)صورت می گیرد امروزه محلول های آماده شستشو آرام برای پوست های ملتهب موجود است.

- خشک نمودن با حوله نخی و به صورت گذاشتن و برداشتن و نه به صورت کشیدن و مالیدن و گاه استفاده از باد ولرم سشوار.

2) بازگذاشتن ناحیه دیاپرساعاتی در روز 

3) استفاده از عوامل محافظتی (barriers) در درمان سوختگی پای نوزاد:

 در داروخانه ها انواع عوامل محافظتی موضعی وجود دارد که ارزانتین آنها کرم زینک اکسید است.استفاده از سوکرالفیت (sucralfate) که در  درمان زخم دوئدنوم به کار می رود  و در شرایط مقاوم به درمان بسیار کمک کننده است .استفاده از پودر تالک دیگرتوصیه نمیشود.

4) در صورت عفونت های قارچی :استفاده از کرم کلوتریمازول و یا سایر ضد قارچهای موضعی در درمان سوختگی پای نوزاد با عفونت های قارچی کاربرد دارد

5) در صورت شرایط مقاوم می توان از استروئید های ضعیف موضعی از جمله کرم هیدروکورتیزون 1% برای مدت کوتاه 5-3 روز استفاده کرد(توجه:استفاده از استروئید های قوی تر در این منطقه توصیه نمی شود.) 

6) انتخاب پوشک مناسب :بهترین پوشک ها، مواردی است که دارای ژل های با باز جذب بالای 80% باشند تا سریعا رطوبت را جذب نماید.

7) تامین عوامل غذایی و مکمل ها از جمله ویتامین ها(biotin) و روی (zinc)

۱.از پماد موپایروسین ،کرم کلوتریمازول و هیدروکورتیزون به نسبت مساوی در محل بزنند ( یکی یکی پمادها را  رویهم بزنید و نیاز به مخلوط کردن در  داروخانه نیست) این کار روزی دوبار تا ده روز انجام گیرد.

۲.همیشه بعد از هر تعویض وازلین بزنند یا زینک اکساید برای اینکه در مقابل ادرار و مدفوع سدی باشد تا به پوست آسیب کمتری برسد.

۳.موقع تعویض هیچگاه با صابون یا شوینده محل را نشویند بلکه فقط با آب معمولی ترجیحا آب ولرم

۴.به مدفوع بیشتر حساس باشند تا اطلاع از انجام مدفوع یافتند تعویض کنند البته ادرار هم مهم است ولی مدفوع مهمتر است.

۵. اگر کودک اسهال دارد به لحاظ تکرر مدفوع می تواند عامل بدتر کننده باشد که باید در صورت امکان درمان شود.