درمان عوارض جنسی داروهای ضد افسردگی

درمان عوارض جنسی داروهای ضد افسردگی: پادزهر( آنتی دوت)

انواع پادزهرها برای درمان موثر اختلال عملکرد جنسی ناشی از SSRI گزارش شده است. با این حال، تقریباً تمام دادههای مربوط به این عوامل از گزارشهای پرونده باز و مجموعه های پرونده ها مشتق شدهاند. تا جایی که بهبود عملکرد جنسی ممکن است به اثرات دارونما پاسخ دهد، تخمین اثربخشی واقعی این پادزهرها غیرممکن است.

دارو های ضد افسردگی چیستند؟

داروهای ضد افسردگی داروهای روانپزشکی هستند که دارای مجوز برای درمان افسردگی هستند. برخی نیز دارای مجوز برای درمان سایر شرایط هستند، مانند:

• اختلالات اضطرابی
• فوبیاها
• بولیمیا (اختلال خوردن)
• برخی از شرایط فیزیکی، از جمله مدیریت درد طولانی مدت

بسیاری از داروهای ضد افسردگی را پزشک می‌تواند تجویز کند. اما برخی از آنها را تنها در صورتی می توان تجویز کرد که تحت نظارت یک متخصص سلامت روان مانند روانپزشک باشید. 

بیشتر این پادزهرها یا خاصیت مسدود کنندگی سروتونین دارند (به ویژه اثرات آنتاگونیستی 5HT-2) یا فعالیت کاتکول آمین را افزایش می دهند، به ویژه دوپامین. پادزهرهای ضد سروتونرژیک سیپروهپتادین، بوسپیرون، نفازودون و میانسرین هستند. داروهای تقویت کننده دوپامینرژیک شامل آمانتادین، بوپروپیون و محرک ها هستند و یوهیمبین دارای اثرات نورآدرنرژیک است. در میان پادزهرهای گزارش شده، تنها 2 مورد بدون اثرات آنتی سروتونرژیک یا فعالیت کاتکول آمینرژیک جینکو بیلوبا و اورکولین هستند.

سیپروهپتادین

سیپروهپتادین یک آنتی هیستامین با خواص آنتی سروتونرژیک است که بیش از یک دهه گزارش شده است که اختلال عملکرد جنسی ناشی از داروهای ضد افسردگی را معکوس می کند. فقط گزارشهای موردی و گروههای موردی اثربخشی آن را تأیید میکنند. در جدیدترین و بزرگترین سری موارد، 12 بیمار از 25 بیمار بهبود عملکرد جنسی را هنگام درمان با سیپروهپتادین (میانگین دوز 8.6 میلی گرم) توصیف کردند. آنورگاسمی عارضه جانبی جنسی است که اغلب گزارش شده است که توسط سیپروهپتادین کاهش می یابد. سیپروهپتادین زمانی مؤثر است که بر اساس نیاز (معمولاً 1 تا 2 ساعت قبل از مقاربت) یا به طور منظم مصرف شود.

با این حال، کاربرد سیپروهپتادین اغلب به دلیل عوارض جانبی بالقوه آن محدود می شود. آرام بخش بیش از حد و معکوس کردن اثر درمانی داروی ضد افسردگی مشکلات عمده ای هستند که مفید بودن آن را محدود می کنند. گزارش شده است که افسردگی و علائم پرخوری که به طور موثر درمان شده اند، بلافاصله پس از شروع مصرف سیپروهپتادین دوباره ظاهر می شوند.

بوسپیرون

بوسپیرون یک آگونیست نسبی سروتونین-IA است که معمولاً برای درمان اضطراب مداوم تجویز میشود. یک سری از موارد گزارش کرد که بوسپیرون هم کاهش علاقه جنسی و هم اختلال ارگاسمیک ناشی از SSRI ها را معکوس کرد. اکثر بیمارانی که از بوسپیرون برای درمان اختلالات جنسی استفاده می کنند، آن را روزانه مصرف می کنند. دوز مصرفی همان دوز مصرفی برای اضطراب است (15 تا 60 میلی گرم در روز). مکانیسم اثر بوسپیرون در درمان اختلال عملکرد جنسی ممکن است کاهش تون سروتونرژیک از طریق تحریک گیرنده های خودی پیش سیناپسی یا اثرات آنتاگونیست آلفا-2 یکی از متابولیت های اصلی بوسپیرون، 1-پیریمیدینیل پیپرازین باشد.

نفازودون و میانسرین داروهای ضد افسردگی با خاصیت انسداد پس سیناپسی قوی هستند. در یک گزارش موردی، نفازودون 150 میلی گرمی که 1 ساعت قبل از فعالیت جنسی مصرف شد، آنورگاسمی ناشی از سرترالین را کاملاً معکوس کرد. Mianserin، یک داروی ضد افسردگی با خواص آنتاگونیست آدرنرژیک 5HT-2 و آلفا-2، در بسیاری از کشورها موجود است اما در ایالات متحده موجود نیست. گزارش شده است که در 9 نفر از 15 بیمار، اختلال عملکرد جنسی ناشی از مهارکننده های بازجذب سروتونین را معکوس می کند. میرتازاپین از نظر فعالیت بیولوژیکی مشابه میانسرین است و ممکن است در معکوس کردن عوارض جانبی جنسی نیز موثر باشد. هیچ گزارش موردی یا سری موردی هنوز منتشر نشده است که این را تأیید کند، اگرچه پزشکان چنین تأثیری را توصیف کرده اند. ظرفیت احتمالی میانسرین و میرتازاپین برای معکوس کردن عوارض جنسی را می توان به فعالیت سروتونرژیک آنها یا فعالیت آلفا-2 پیش سیناپسی آنها نسبت داد.

سایر دارو های موثر در درمان عوارض جنسی داروهای ضد افسردگی

آمانتادین، آگونیست دوپامین، هم به عنوان یک عامل ضد ویروسی و هم به عنوان درمان بیماری پارکینسون استفاده می شود. در تعدادی از موارد کوچک نشان داده شده است که آنورگاسمی را معکوس می کند. دوزهای موثر گزارش شده بین 100 میلی گرم تا 400 میلی گرم به صورت روزانه یا بر اساس نیاز مصرف شده است.

در جدیدترین سری موارد، 8 (42%) از 19 بیمار مبتلا به اختلال عملکرد جنسی ناشی از SSRI با آمانتادین 200 میلی گرم در روز بهبود یافتند. با توجه به اثر ثابت دوپامین به عنوان یک انتقال دهنده عصبی موثر در برانگیختگی جنسی، تعدادی دیگر از آگونیست های دوپامین به عنوان درمان عوارض جانبی جنسی داروهای ضدافسردگی مورد بررسی قرار گرفته اند.

بوپروپیون یکی دیگر از پادزهرهای رایج برای اختلال عملکرد جنسی ناشی از SSRI است. شواهد مربوط به اثربخشی بوپروپیون اندک است، به جز گزارشهای منتشر نشده و حکایتی، گزارش یک مورد، و یک سری موارد که در آن 31 (66٪) از 47 بیمار با اضافه شدن بوپروپیون به رژیم همراه با بهبودی نشان دادند. ضد افسردگی سروتونرژیک اکثر بیماران (18/31) با نتیجه موفقیت آمیز به استفاده مورد نیاز از بوپروپیون 75 تا 150 میلی گرم پاسخ دادند. مشکلات میل جنسی، برانگیختگی و ارگاسم همگی به طور موثر معکوس شدند( افزایش یافتند). 15 درصد از بیماران تحت درمان، مصرف بوپروپیون را به دلیل اثرات جانبی تحریکی آن متوقف کردند. مشخص نیست که آیا وقتی به فلوکستین یا پاروکستین اضافه می شود، دوزهای بوپروپیون باید تا حدودی کمتر از حد معمول باشد تا تداخلات فارماکوکینتیکی که منجر به افزایش سطح بوپروپیون می شود، جبران شود.

محرکهایی مانند متیل فنیدات، دی-آمفتامین و پمولین گزارش شده است که انواع عوارض جنسی ناشی از SSRI یا MAOIs

Monoamine Oxidase Inhibitors (MAOIs)

را معکوس میکنند. به دلیل خطر یک دوره فشار خون بالا، باید با احتیاط شدید به محرکMAOI اضافه کرد. با این حال، استفاده از ترکیب MAOI/محرک نشان داده شده است که در یک سری موارد ایمن است.ترکیبات SSRI / محرک خطرات مشابهی را نشان نمی دهند.

Yohimbine

با یا بدون نسخه (و با خلوص نامشخص) در فروشگاههای مواد غذایی سالم موجود است. این یک آلکالوئید از پوست Corynanthe yohimbi (خانواده، Rubiaceae) است و برای معکوس کردن اختلال نعوظ استفاده شده است.با بلاک کردن پره سیناپتیک آلفا2 آدرنرژیک، که منجر به افزایش تون آدرنرژیک می شود.گزارش شده است که انواعی از عوارض جانبی جنسی توسط یوهمبین در دوزهای مختلف از 2.7 تا 16.2 میلی گرم در روز کاهش می یابد که به طور منظم 5.4 میلی گرم 3 بار در روز یا بر اساس نیاز با دوزهای منفرد تا 16.2 میلی گرم تجویز می شود. در بزرگترین سری موارد، 17 (81٪) از 21 بیمار بهبود عوارض جانبی جنسی را هنگام درمان با یوهیمبین (میانگین دوز، 16.2 میلی گرم) نشان دادند.

عوارض جانبی معمول مرتبط با یوهیمبین شامل اضطراب، حالت تهوع، گرگرفتگی، فوریت ادرار و تعریق است. Yohimbine موضوع تنها مطالعه دوسوکور و کنترل شده با دارونما برای ارزیابی درمان اختلال عملکرد جنسی به عنوان یک عارضه جانبی دارویی بوده است. متأسفانه، اثر دارونما مشخص شد، و نشان دهنده تفاوت حداقل دارو با دارونما با یوهیمبین است که با دوز 5.4 میلی گرم 3 بار در روز داده می شود. یوهیمبین نیز با قدرت کمتر بدون نسخه در دسترس است. با این حال، خلوص، قدرت و ایمنی این آماده سازی ها ناشناخته است.

Bethanechol

بتا نکول یک آگونیست کولینرژیک است که گاهی اوقات در معکوس کردن اختلال عملکرد جنسی مرتبط با TCAs و MAOIs مفید بوده است. عوارض جانبی احتمالی بتانکول شامل اسهال، گرفتگی عضلات و اسهال است. هیچ گزارشی اثربخشی بتانکول را برای درمان عوارض جانبی جنسی ناشی از SSRI ارزیابی یا پیشنهاد نکرده است.

جینکو بیلوبا یک عصاره گیاهی است که گزارش شده است که انواع اختلالات جنسی مرتبط با داروهای ضد افسردگی را معکوس می کند. اطلاعات در مورد توانایی جینکو در این زمینه از تجربه یک پزشک با ارائه یک سری موارد بزرگ به دست آمده است.میزان پاسخ بیش از 80 درصد بود، با دوزهای مختلف از 60 میلی گرم دو بار در روز تا 120 میلی گرم دو بار در روز (میانگین دوز روزانه، 207 میلی گرم). عوارض جانبی گزارش شده شامل ناراحتی گوارشی، سبکی سر و اثرات تحریکی است.

از آنجایی که جینکو ممکن است فاکتور فعال کننده پلاکت را مهار کند، در استفاده از آن توسط هر بیمار مبتلا به دیاتز خونریزی باید احتیاط کرد. مکانیسمی که جینکو ممکن است اختلال عملکرد جنسی را کاهش دهد ناشناخته است

• منبع: www.medscape.com
• ترجمه وتدوین: راضیه فرقانی