تنگی دهانه رحم یا استنوز سرویکس به همراه درمان

تنگی دهانه رحم یا استنوز سرویکس

تنگی سرویکس (تنگی دهانه رحم) یکی از بیماری‌های غیر سرطانی زنان است. در اصطلاح پزشکی تنگی به باریک شدن کانال گفته می‌شود. بنابراین تنگی سرویکس (تنگی دهانه رحم) بدان معنی است که قطر دهانه رحم بنا به دلایلی کاهش پیدا کرده باشد. در یک بیمار مبتلا به تنگی دهانه رحم، ناباروری می‌تواند رخ دهد و دهانه رحم ممکن است از خون و چرک پُر شود. سرویکس (دهانه رحم) در شرایطی نادر به طور کامل مسدود می‌شود. اگر این وضعیت در زنان غیر یائسه اتفاق بیفتد باعث ایجاد مشکلاتی در دوره قاعدگی خواهد شد. 

این مشکلات می‌توانند با فقدان پریود، پریود دردناک یا پریود‌های شدید تظاهر پیدا کند. در این شرایط اسپرم نمی‌تواند به تخمک برسد و ناباروری حاصل می‌شود. وقتی دهانه رحم مسدود است خون در رحم جمع می‌شود. در این شرایط خون و سلول‌ها به داخل لگن برمی‌گردند و آندومتریوز رخ می‌دهد. همچنین ممکن است در داخل رحم چرک تجمع یابد. در این شرایط رحم برآمده می‌شود و مانند یک توده در داخل لگن احساس ‌شود. تنگی سرویکس (تنگی دهانه رحم) در زنان یائسه شکایت خاصی را ایجاد نمی‌کند.

درمان تنگی دهانه رحم

در موقعیت های انتخابی، اتساع تدریجی دهانه رحم، که اغلب با راهنمایی اولتراسوند انجام می شود، می تواند یک درمان موثر باشد. تنگی‌هایی که هیچ علائمی ایجاد نکرده‌اند نیاز به درمان ندارند، مگر اینکه سرطانی باشند. درمان شامل گشاد کردن تدریجی دهانه رحم با قرار دادن استنت‌‌های کوچک در سرویکس (دهانه رحم) است که به تدریج از استنت‌‌های بزرگتر استفاده می‌شود. ممکن است استنت‌ها 4 تا 6 هفته در داخل دهانه رحم قرار گیرند. با استفاده از سونوگرافی از جای مناسب استنت‌ها، اطمینان حاصل می‌شود. این روش باعث باروری در خانم‌های مبتلا به تنگی رحم می‌شود. لامیناریا، برداشتن بافت دهانه رحم  از طریق هیستروسکوپی است. یا در شرایط شدید هیسترکتومی کامل. در ادامه به عمل های مورد استفاده برای درمان تنگی خواهیم پرداخت.

عمل درمان تنگی دهانه رحم

اگر علائم بهبود نیافتند و یا انسداد شدید بود با روش های زیر این عمل صورت می گیرد:

دیسککتومی و فیوژن قدامی دهانه رحم

برای دسترسی به قسمت فوقانی ستون فقرات از یک برش کوچک در جلوی گردن استفاده می شود. دیسک پاره شده یا فتق برداشته می شود و با یک پلاگ استخوانی کوچک جایگزین می شود که در نهایت رشد می کند تا دو مهره مجاور را به هم متصل کند.

کورپکتومی گردن رحم

 بخشی از مهره ها و دیسک ها برداشته شده و با یک پیوند استخوان یا یک صفحه فلزی و پیچ برای حمایت از ستون فقرات جایگزین می شوند.

لامینکتوری فشارزدایی

 سقف مهره ها به نام لامینا با جراحی برداشته می شود. این روش همچنین ممکن است شامل برداشتن بخشی از دیسک یا جوش دادن مهره ها (همجوشی ستون فقرات) باشد.

فورامنوتومی

ناحیه ای که ریشه های عصبی از کانال نخاعی خارج می شوند، به نام فورامن، برداشته می شود. این روش را می توان با استفاده از یک روش کم تهاجمی با آندوسکوپ انجام داد، ابزاری که به جراح اجازه می دهد تا داخل بدن را از طریق یک برش کوچک ببیند. سپس جراح می تواند از برش های ریز دیگری برای انجام جراحی استفاده کند و از ناراحتی و آتروفی عضلانی مرتبط با تکنیک باز سنتی که از یک برش بزرگ استفاده می کند اجتناب کند.

لامینوپلاستی

 استخوان فشاری در پشت گردن به آرامی از نخاع بلند می شود و یک "سقف" جدید بر روی نخاع و ریشه های عصبی ایجاد می کند. این روش به طور موثر طناب نخاعی را در چندین بخش بدون نیاز به فیوژن یا سخت افزار از حالت فشرده خارج می کند. همچنین احتمال ناپایداری یا تغییر شکل ستون فقرات را که ممکن است در نتیجه روش سنتی لامینکتومی ایجاد شود، به حداقل می رساند.

لامینوتومی و فیستکتومی داخلی

در لامینوتومی بخش کوچکی از لایه برداشته می شود تا تنگی رحم درمان شود و در فیستکتومی داخلی بخشی از ساختار استخوان در کانال نخاعی به نام فاست برداشته می شود.

تعویض دیسک گردن

 فناوری جدیدی که تحت آزمایشات بالینی در مرکز پزشکی UCSF قرار خواهد گرفت. به جای ترکیب شدن ناحیه آسیب دیده، مواد طبیعی دیسک با یک پروتز فلزی و پلاستیکی جایگزین می شود.

تنگی شریان رحم در بارداری

یک پنجم بیماران سابقه مواجهه با دی اتیل استیل بسترول در دوران بارداری دارند. اغلب با اندومتریوز همراه است. امپدانس شریان رحمی می تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند ضربان قلب مادر، مصرف داروهای ضد فشار خون، تغییرات هورمونی در چرخه قاعدگی و هیپرآندروژنیسم مزمن در سندرم تخمدان پلی کیستیک قرار گیرد.

خطرات تنگی دهانه رحم

زنان در سنین باروری ممکن است قاعدگی رتروگراد ( برگشت ) داشته باشند که خطر ابتلا به اندومتریوز را افزایش می دهد. دیسمنوره در 50 درصد بیماران مبتلا به تنگی دهانه رحم وجود دارد. اگر تنگی به اندازه کافی شدید باشد، ممکن است منجر به انسداد پروگزیمال شود که منجر به موارد زیر می شود:

• ناباروری 
• مانع از تکنیک های کمک باروری
• انتقال جنین
• تلقیح داخل رحمی
• پاتولوژی
• اتیولوژی
• پولیپ دهانه رحم
• سرطان دهانه رحم پس از پرتودرمانی
• اندومتریوز دهانه رحم

آزمایش های تنگی دهانه رحم

با روش های زیر می توان به تنگی دهانه رحم پی برد"

هیستروسالپنگوگرام

ممکن است به صورت باریک شدن کانال اندوسرویکال ظاهر شود (قطر طبیعی: 0.5-3.0 سانتی متر)، یا ممکن است به صورت محو شدن کامل دهانه رحم ظاهر شود و از قرار دادن کاتتر هیستروسالپنگوگرافی یا IUD ممانعت میشود .

سونوگرافی

اندوسرویکس ممکن است ضخیم یا ظاهر طبیعی داشته باشد. اگرچه تصویر مستقیم تنگی در تصویربرداری دشوار است، اما مشاهده یک توده زیرین در محل مناسب ممکن است نشان دهنده تنگی همراه باشد، به خصوص اگر با اتساع پروگزیمال دستگاه ژنیتال همراه باشد . ممکن است اتساع مایع حفره آندومتر وجود داشته باشد. اگرچه به دلیل تابش، دهانه رحم ممکن است ساختار طبیعی درآن ناحیه را از دست بدهد.

اگر در این شرایط اطلاعات خاصی بدست نیاید، ممکن است پزشک به منظور بررسی وجود سرطان، تست پاپ اسمیر را انجام دهد.

سی تی

عوارض مرتبط با تنگی دهانه رحم ممکن است آشکار باشد، از جمله هیدرومترا و هماتومتر. اگرچه دهانه رحم ممکن است از نظر ظاهری طبیعی باشد، اما ممکن است حفره رحم متسع شده باشد. ممکن است عوارض دیگری مانند هماتوسالپنگس نیز مشاهده شود. یافته‌های جانبی می‌توانند به علت زمینه‌ای، مانند ضایعه توده‌ای زمینه‌ای، یا ضخیم شدن دیواره روده مرتبط با پرتودرمانی اشاره کنند.

علت های تنگی دهانه رحم

موارد کلی از دلایبل تنگی رحم عبارتند از:

• فشار خارجی دهانه رحم از یک ضایعه توده ای، به عنوان مثال. لیومیوم دهانه رحم، 
• بدخیمی
• ناهنجاری های مادرزادی
• آترزی دهانه رحم / واژن
• تنگی واژن
• سپتوم کامل عرضی واژن
• پرده بکارت بدون سوراخ

دلایل تنگی دهانه رحم

هر گونه فرآیند پات ولوژیک که می تواند باعث التهاب مخاط دهانه رحم و در نتیجه پروسه فرسایش و بازسازی شود، می تواند منجر به تنگی دهانه رحم شود. این شامل:

• تنگی مادرزادی دهانه رحم
• عفونت مزمن (سرویسیت مزمن)
• ضربه از وسایل داخل رحمی قبلی
• بیوپسی مخروطی/روش برش الکتروجراحی لوپ (LEEP) 
• کرایوتراپی
• لیزر درمانی

سرویکس(دهانه رحم) تحتانی‌ترین قسمت رحم است که به قسمت فوقانی واژن متصل می‌شود و به آن گردن رحم گفته می‌شود. بروز هر گونه مشکلات در سرویکس (دهانه رحم) می‌تواند قابلیت بارداری در یک خانم را تحت تأثیر قرار دهد. تنگی دهانه رحم، باریک شدن پاتولوژیک دهانه رحم است. اصطلاح تنگی دهانه رحم از نظر بالینی به عنوان باریک شدن دهانه رحم تعریف می شود که از وارد کردن یک دیلاتور به عرض 2.5 میلی متر از طریق دهانه رحم جلوگیری می کند.امیدوار هستیم با خواندن این مطلب اطلاعات مفیدی کسب کرده باشید.

ترجمه وتدوین : دکتر راضیه فرقانی پزشک ناباروری و مامایی