شرایط انجام آزمایش اسپرموگرام وتفسیر آن

تجزیه و تحلیل مایع منیتجزیه و تحلیل مایع منی، ارزیابی آزمایشگاهی اصلی شریک زندگی یک زوج نابارور است.تجزیه و تحلیل استاندارد اسپرم شامل موارد زیر است:

حجم و pH مایع منی
میکروسکوپی برای غلظت ، تعداد ، تحرک و مورفولوژی اسپرم
دبریز وآگلوتاسیون
تعداد لکوسیت ها
ژرم سل های نابالغ

نمونه منی باید پس از دو تا هفت روز پرهیز از انزال جمع آوری شود. در صورت امکان، بیمار باید نمونه را با استمنا در مطب پزشک جمع آوری کند. در صورت عدم امکان، نمونه ممکن است در خانه جمع آوری شده و ظرف یک ساعت پس از جمع آوری به آزمایشگاه تحویل داده شود.به دلیل تغییرات بالقوه مشخص غلظت اسپرم در نمونه های مایع منی، حداقل دو نمونه باید با فاصله حداقل یک هفته جمع آوری شوند. تجزیه و تحلیل مایع منی باید با استفاده از روشهای استاندارد انجام شود، ترجیحاً مواردی که در کتابچه راهنمای آزمایشگاه سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای بررسی و پردازش انسان شرح داده شده است. علاوه بر این، آزمایشگاه باید از اقدامات کنترل کیفیت داخلی استفاده کند و در برنامه های کنترل کیفیت خارجی موجود از انجمن های ملی آندرولوژی، شیمی بالینی و آسیب شناسی شرکت کند.

بیشتر بخوانید:تعیین جنسیت فرزند از طریق جداسازی اسپرم!

محدودیتهای مرجع

WHO محدودیتهای مرجع کمتری را برای تجزیه و تحلیل منی منتشر کرده است. پارامترهای زیر صدک 5 معمولاً پذیرفته میشود (محدودیت مرجع پایین تر و 95٪ CI ها در پرانتز)، ناشی از مطالعه بیش از 1900 مرد که شریک زندگی آنها کمتر از 12 ماه بارداری داشته است :

حجم - 1.5 میلی لیتر (95% CI 1.4-1.7 )
غلظت اسپرم - 15 میلیون
اسپرم در میلی لیتر (95٪ CI 12-16)
تعدادکل اسپرم - 39 میلیون اسپرم در هر انزال (95٪ CI 33-46)
مورفولوژی - 4 درصد فرم طبیعی (95٪ CI 3-4) ، با استفاده از روش "سخت" تایگربرگ
زنده بودن - 58 درصد زنده (95٪ CI 55-63)
تحرک پیشرونده - 32 درصد (95٪ CI 31-34)
تحرک کلی (پیشرونده و غیر پیشرونده) - 40 درصد (95٪ CI 38-42)

ارزیابی اضافی - پس از ارزیابی اولیه (سابقه ، معاینه فیزیکی و دو آنالیز مایع منی) ، مردان مبتلا به ناباروری باید ارزیابی زیر را انجام دهند:مردان با آنالیز مایع منی نرمال - همسران مرد در یک زوج نابارور ممکن است دارای ناباروری ایدیوپاتیک در مردان باشند. احتمالات دیگر شامل ناباروری شریک زن یا فاکتور ناباروری زوجین است. پس از ارزیابی کامل شریک زن و درمان علل برگشت پذیر ناباروری زنان، زوجین باید به متخصص ART مراجعه کنند، مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF).مردان با آنالیز مایع منی غیر طبیعی - بیشتر مردان نابارور با آنالیز مایع منی غیرطبیعی دارای غلظت اسپرم، مورفولوژی و تحرک غیرطبیعی هستند.غلظت اسپرم طبیعی، مورفولوژی و یا تحرک غیرطبیعی - در یک زوج نابارور با یک شریک مرد که غلظت اسپرم طبیعی دارد اما مورفولوژی اسپرم و یا تحرک غیرطبیعی ، مراجعه به متخصص ART مانند تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) ممکن است مفید باشد (سه غلظت اسپرم کمتر از10 میلیون در میلی لیتر)از آنجا که سندرم کلاینفلتر در مردان با ناباروری و غلظت اسپرم کمتراز10 میلیون در میلی لیتر شایع است ، تستوسترون توتال سرم (در نمونه خون به دست آمده بین 8 تا 10 صبح) ، هورمون تحریک کننده فولیکول سرم (FSH) ) ، و اندازه گیری هورمون جسم زرد (LH) باید در این مردان انجام شودبسیاری از پزشکان و متخصصان این هورمون های سرم را در تمام مردان نابارور با غلظت اسپرم کم (15 میلیون در میلی لیتر) اندازه گیری می کنند. نتایج آزمایش غدد درون ریز و جزئیات مربوط به سابقه و معاینه فیزیکی می تواند به شناسایی علت ناباروری کمک کند.الیگوزواسپرمی شدید یا آزواسپرمیمردان مبتلا به آزواسپرمی یا الیگوزواسپرمی شدید نیز نیاز به آزمایش غدد درون ریز دارند. ارزیابی بیشتر نیز به نتایج بستگی دارد (به "آزمایش غدد درون ریز" در زیر مراجعه کنید). علاوه بر انجام آزمایش غدد درون ریز ، مردان مبتلا به الیگوزواسپرمی یا آزواسپرمی شدید نیاز به آزمایش ژنتیکی دارند.برخی از مردان ممکن است برای ارزیابی آزواسپرمی انسدادی (کسانی که آزمایش غدد درون ریز طبیعی ، حجم طبیعی بیضه ، وازا دفرانسیای قابل لمس در معاینه و آزواسپرمی دارند) به سونوگرافی ترانس رکتال نیاز داشته باشند.آزمایش غدد درون ریزارزیابی غدد درون ریز یک مرد نابارور با غلظت اسپرم پایین (کمتر از 10 میلیون در میلی لیتر) شامل اندازه گیری توتال تستوسترون ، LH و FSH و سایر آزمایشات است که از نظر بالینی نشان داده شده است . تستوسترون توتال سرم باید بر روی نمونه خون به دست آمده بین ساعت 8 تا 10 صبح اندازه گیری شود. اندازه گیری باید در مردان با مقادیر بردلاین تکرار شودترکیبات تستوسترون سرم ، LH و FSHزیر تشخیص های زیر را نشان می دهدتستوسترون کم و FSH و LH بالا - هیپوگنادیسم اولیه (هایپرگونادوتروپیک) (بر اسپرماتوژنز و عملکرد سلول لیدیگ تأثیر می گذارد). این مردان باید کاریوتیپ انجام دهند.تستوسترون و LH طبیعی و FSH بالا - هیپوگنادیسم اولیه (هایپرگونادوتروپیک) (آسیب لوله های اسپرم ساز بدون اختلال در عملکرد سلول های لیدیگ)تفسیر تجزیه و تحلیل سمن ( مایع منی)تستوسترون کم ، اما FSH و LH بالا نیست (طبیعی یا پائین) - هیپوگنادیسم ثانویه (هیپوگنادوتروپیک). پرولاکتین سرم باید در مردان با غلظت تستوسترون سرم پایین و LH سرم طبیعی تا پایین اندازه گیری شود. برخی از مردان ممکن است نیاز به ارزیابی اضافی برای توده استخوانی و کم کاری تیروئید ثانویه و هایپو آدرنال داشته باشند.تستوسترون و LH بالا ، اما FSH طبیعی - مقاومت نسبی آندروژن مدنظر استتستوسترون طبیعی ، LH و FSH - ارزیابی بیشتر به یافته های مربوط به تجزیه و تحلیل مایع منی بستگی دارد (به عنوان مثال ، آزواسپرمی ، الیگوزواسپرمیا ، آدنوزواسپرمی یا تراتوزواسپرمیا). (به بخش "درمان ناباروری مردان" ، بخش "T سرم طبیعی ، LH و FSH طبیعی" مراجعه کنید.)مردان با آزمایش غدد درون ریز طبیعی که آزواسپرمی نیز دارند باید از نظر انسداد مجرای انزالی بررسی شوند.اکثر مردان نابارور که دارای غلظت تستوسترون سرم طبیعی ، غلظت طبیعی گنادوتروپین سرم و نقص اولیه در اسپرماتوژنز هستند ، در انزال اسپرم دارند ، اما تعداد اسپرم با تحرک طبیعی و / یا مورفولوژی طبیعی کم است. پزشکان ممکن است مردان نابارور مبتلا به الیگوزواسپرمی و هورمون های سرمی طبیعی را در همان رده مردان مبتلا به ناباروری ایدیوپاتیک (یعنی مردان با آنالیز مایع منی و هورمون های طبیعی سرم) در نظر بگیرند. هیچ روش درمانی درمانی کاملا موثر برای این مردان وجود ندارد. استراتژی ها شامل ادامه تلاش برای بارداری طبیعی یا ART است.تعداد اسپرم کم و LH بسیار کم در مردی که بسیار عضلانی است - به سوء استفاده از آندروژن مشکوک است.سونوگرافی اسکروتوم و ترانس رکتال - اگر بیمار دارای حجم طبیعی بیضه ، وازدفران قابل لمس در معاینه ، تستوسترون سرم طبیعی ، FSH و LH و آزواسپرمی باشد ، تشخیص احتمالی آزواسپرمی انسدادی است. انسداد مجرای انزالی را می توان با سونوگرافی اسکروتوم یا ترانس رکتال که نشان دهنده وزیکولهای منی گشاد شده است را تشخیص داد سونوگرافی ترانس رکتال ممکن است در تشخیص آزواسپرمی انسدادی نسبتاً حساس تر باشد . بیماران مبتلا به آزواسپرمی انسدادی برای ارزیابی و درمان بیشتر باید به متخصص ارولوژی متخصص ناباروری مراجعه کنند.اگرچه در مورد اهمیت بالینی واریکوسل های غیر قابل لمس در مردان نابارور اختلاف نظر وجود دارد ، انجام سونوگرافی اسکروتوم یا ترانس رکتال برای تشخیص واریکوسل های کوچک ضروری نیست ، زیرا لمس برای تشخیص واریکوسل های بزرگ که ممکن است با ناباروری مردان همراه باشد کافی استآزمایشات ژنتیکیبسته به تظاهرات بالینی بیمار ، آزمایش ژنتیکی ممکن است شامل کاریوتایپ ، آزمایش حذف های کوچک از کروموزوم Y یا آزمایش جهش های تنظیم کننده هدایت ترا غشایی فیبروز کیستیک (CFTR) باشد. معرفی ICSI این امکان را برای مردان دارای اولیگوزواسپرمی و آزواسپرمی شدید از فرزندان پدر فراهم کرده است ، اما باید خطرات ژنتیکی این روش تهاجمی را در نظر گرفت. این موارد شامل خطرات انتقال ژن CFTR ، ناهنجاری های کروموزوم سوماتیک و جنسی ، حذف ریز کروموزوم Y ، نقص کروموزوم X و تأثیر اپی ژنتیک به فرزندان استناهنجاری های کروموزومی - کاریوتایپینگ برای مردان نابارور با غلظت FSH و LH سرمی بالا و غلظت اسپرم کمتر از 10 میلیون در میلی لیتر توصیه می شود . سندرم کلاینفلتر شایع ترین ناهنجاری کروموزوم جنسی است. این مردان به طور معمول بیضه های سفت و کوچک دارند.جابجایی کروموزومی در مردان نابارور بسیار بیشتر از مردان بارور است و در 15 درصد از مردان با اولیگوزواسپرمی یا آزواسپرمی شدید اتفاق می افتد .میکرودلیشن های کروموزوم Y ، نقص کروموزوم X و اپی ژنتیک -تقریباً 10 تا 18 درصد مردان نابارور با غلظت اسپرم کمتر از 5 میلیون در میلی لیتر ، میکرو دلیشن کروموزوم Y دارند .این حذف های کروموزوم Y (و خطر ناباروری مردان) ممکن است توسط ICSI از پدر به پسر منتقل شود . آزمایش میکروودلیشن کروموزوم Y باید به مردان دارای غلظت اسپرم 5 میلی لیتر در میلی لیتر انجام شود ، اما نباید به مردان با غلظت اسپرم> 5 میلیون در میلی لیتر انجام شود ، زیرا میکرودلیشن سلولهای کروموزومی Y در این مردان نادر استاحتمال انتقال ژن CFTR جهش یافته در تحقیقی بر روی 102 مرد با فقدان مادرزادی واز دفران نشان داده شد :● نوزده جهش در هر دو نسخه از ژن CFTR داشت ، اگرچه هیچ کدام از آنها آلل 5T نداشتند (یک نوع DNA در منطقه بدون کدگذاری ژن CFTR با کاهش پروتئین CFTR).● پنجاه و چهار در یک نسخه از ژن CFTR جهش داشتند و 34 مورد از آنها آلل 5T در ژن دیگر CFTR داشتند.جهش آلل 5T ممکن است منجر به تظاهرات بالینی مانند فیبروز کیستیک متوسط و عدم وجود دو طرفه مادرزادی وازدفران شود .مدیریت مردان با جهش های ژنی CFTR به طور جداگانه بررسی می شود.تفسیر تجزیه و تحلیل مایع منیبیشتر مردان نابارور با تجزیه و تحلیل اسپرم غیرطبیعی دارای ناهنجاری در غلظت اسپرم ، مورفولوژی و تحرک هستند.حجم کم● حجم کم مایع منی با غلظت نرمال اسپرم به احتمال زیاد به دلیل جمع آوری ناقص انزال یا انزال رتروگراد نسبی است. پس از تخلیه مثانه ، از بیمار خواسته می شود که یک نمونه مایع تکراری با دقت جمع آوری شده را برگرداند.ادرار پس از انزال را می توان برای ارزیابی اینکه آیا انزال رتروگراد وجود دارد جمع آوری کرد .● حجم کم سمن و غلظت پائین اسپرم نیز ممکن است در بعضی از مردان با کمبود تستوسترون دیده شود.ارزیابی غدد درون ریز از کمبود احتمالی تستوسترون در ادامه بررسی می شود.حجم کم همراه با آزواسپرمی (فاقد اسپرم) یا الیگوزواسپرمی شدید (غلظت شدید غیرطبیعی اسپرم) انسداد دستگاه تناسلی را نشان می دهد (به عنوان مثال ، عدم وجود مادرزادی وازدفران و وزیکولهای منی ، یا انسداد مجرای انزال)• عدم وجود مادرزادی واز دفرانس با معاینه فیزیکی و pH کم مایع منی مشکوک شده و توسط سونوگرافی اسکروتوم یا ترانس رکتال تایید می شود.• انسداد مجرای انزالی با یافتن وزیکولهای منی گشاد شده در سونوگرافی بیضه یا ترانس رکتال تشخیص داده می شود.غلظت کمحد مرجع پایین غلظت اسپرم 15 میلیون در میلی لیتر است (95٪ CI 12-16) با این حال ، برخی از مردان با تشخیص تعداد اسپرم کم ، می توانند بارور باشند ، در حالی که برخی دیگر پایین تر از حد طبیعی می توانند ساب فرتیل باشند ، و برای اهداف لقاح آزمایشگاهی (IVF) ، 10 میلیون در میلی لیتر یا حتی کمتر نیز می تواند رضایت بخش باشدعدم اسپرم در انزال نشان دهنده عدم تولید اسپرم نیست. این بیماران باید از نظر انزال رتروگراد ، عدم بیماری مادرزادی و سایر علل آزواسپرمی انسدادی ارزیابی شوند.● در صورت مشاهده تعداد کم ویا عدم اسپرم در هر میدان پرقدرت ، تکنیک های خاصی برای افزایش حساسیت تشخیص اسپرم در انزال وجود دارد. شناسایی حتی چند اسپرم در انزال مفید است زیرا نشان می دهد که فن آوری های کمک باروری (ART) ممکن است موثر باشدمورفولوژی غیرطبیعیمعیارهای مورفولوژی اسپرم بر اساس طول ، عرض ، نسبت عرض ، مساحت اشغال شده توسط آکروزوم و نقص گردن و دم است. ارزیابی مورفولوژی اسپرم دارای ارزش بالینی ناچیزی است . برای تشخیص علل ژنتیکی منتخب بسیار نادر ناباروری مردان مفید است ادعا شده است که ارزیابی مورفولوژیک از نظر ارزش پیش بینی کننده برای میزان بارداری پس از IVF ارزش خوبی دارد اما این ادعاها بحث برانگیز است و توسط مطالعات بالینی به خوبی تایید نمی شودسلولهای گرد در مایع منی ممکن است لکوسیتها ، سلولهای زایای نابالغ یا سلولهای اپیتلیال دژنراتیوباشد.. وجود سلولهای زایای نابالغ درمایع منی معمولاً نشان دهنده اختلالات اسپرماتوژنز است. گلبولهای سفید خون ، عمدتا لکوسیتهای چند مورفونوکلئر ، اغلب در مایع منی وجود دارند. وجود سلولهای سفید خون افزایش یافته در انزال می تواند علامت عفونت / التهاب دستگاه تناسلی باشد و به دلیل آزاد شدن گونه های اکسیژن ری اکتیو از لکوسیت ها ، با کیفیت پایین اسپرم همراه باشد. قطع پیشنهادی برای تشخیص عفونت احتمالی یک میلیون لکوسیت در میلی لیتر انزال است. با این حال ، این برآورد ارزش پیش بینی ضعیفی برای عفونت باکتریایی دارد .تحرک ضعیفبه طور کلی ، تحرک عامل مهمی در پیش بینی احتمال حاملگی طبیعی به شکل مستقل نیست ، مگر اینکه درصد بسیار زیادی از اسپرم در انزال بی حرکت باشد . مردانی که دارای درصد بسیار بالایی از اسپرم های غیر متحرک هستند ، ممکن است با تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم قابل درمان باشند(ICSI)تحرک ضعیفبه طور کلی ، تحرک عامل مهمی در پیش بینی مستقل احتمال حاملگی طبیعی نیست ، مگر اینکه درصد بسیار زیادی از اسپرم در انزال بی حرکت باشد . مردان با درصد بسیار بالای اسپرم غیر متحرک ممکن است با تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی (ICSI) قابل درمان باشندپیش بینی باروری - تجزیه و تحلیل استاندارد اسپرم داده های توصیفی را ارائه می دهد که همیشه مردان بارور را از نابارور تشخیص نمی دهد .در یک مطالعه آینده نگر روی 430 زوج ، در میان کسانی که غلظت اسپرم ≥40 x 106 / میلی لیتر داشتند ، 65 درصد در مقایسه با 51 درصد از کسانی که غلظت اسپرم کمتری داشتند ، به بارداری دست یافتند . در مطالعه ای بر روی شرکای مرد در 765 زوج نابارور که در آن شریک زندگی زن از نظر ناباروری مشکلی نداشته و در 696 زوج کنترل کنتده بارور که درکلاس های پره ناتال استخدام شده اند ، همبستگی زیادی بین مردان بارور و نابارور از نظر غلظت اسپرم ، تحرک و مورفولوژی وجود دارد .با این حال ، مردانی که دارای نقص "سه گانه" غلظت اسپرم کم ، درصد کم مورفولوژی طبیعی و درصد کم اسپرم متحرک هستند ، احتمال ناباروری زیادی دارندآزمایش در خانه - آزمایش کیفیت اسپرم در خانه به صورت تجاری در دسترس است. این آزمایشات در ارزیابی ناباروری مردان توصیه نمی شود ، زیرا این آزمایشات مورفولوژی اسپرم را ارزیابی نمی کنند و برای اطمینان از دقت بررسی نشده اندآزمایش های تخصصی اسپرم و منی - آزمایش های اسپرم و اسپرم تخصصی تر به طور معمول انجام نمی شوند اما می توانند برای تعیین علت ناباروری مردان در شرایط خاص مورد استفاده قرار گیرند.وجودآگلوتیناسیون در تجزیه و تحلیل اولیه منی ، آنتی بادی اسپرم را نشان می دهد که در 4 تا 8 درصد مردان نابارور وجود دارد با این حال ، به نظر نمی رسد که آنتی بادی های اسپرم باعث ناباروری شوند.بیوشیمی اسپرم اغلب در تجزیه و تحلیل مایع منی توصیف می شود اما به ندرت در عمل بالینی مفید است. فروکتوز که نشانگر عملکرد وزیکول منی است ، متداول ترین آزمایش انجام شده است و ممکن است در مردان مبتلا به انسداد مجرای انزالی سمینال فروکتوز کم باشد این آزمون به طور معمول استفاده نمی شود.کشت مایع منی به طور مکرر در مردانی انجام می شود که نمونه های مایع منی آنها حاوی سلول های التهابی است ، اما نتایج معمولاً تشخیصی نیستند.آزمایشهای اسپرم و مایع منی متعدد دیگری نیز وجود دارد (از جمله آزمایش آسیب DNA اسپرم) که در بعضی از کلینیک ها و آزمایشگاه های باروری استفاده می شود ، اما این آزمایشات فاقد استاندارد و شواهد برای تأیید استفاده معمول آنها هستندمنبع:منبع: www.uptodate.comترجمه راضیه فرقانی

راضیه فرقانی کارشناس مامایی

راضیه فرقانی کارشناس مامایی دانش آموخته دانشگاه علوم پزشکی تهران با سابقه ۲۸ سال فعالیت مامایی وزنان درمطب وبیمارستان درتهران .. درحال حاضر مدیر وب سایت تخصصی نوین ماما می باشند که دانش وتجربیات خود را دراین زمینه به کاربران گرامی ارائه می دهند.

دیدگاه

ارسال نظر

ارسال