استئوپروز یا پوکی استخوان چیست؟
استئوپروز یا پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان شرایطی است که در استخوانها اختلال ایجاد می شوند ( تراکم کم استخوان) و ضعیف تر می شوند. این بیماری 10 میلیون نفر در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می دهد: تقریباً هشت میلیون زن و دو میلیون مرد. با استخوان ضعیف افراد به احتمال زیاد دچار شکستگی به خصوص در ستون فقرات لگن و ساعد می شوند که باعث درد می شود توانایی عملکرد فرد را کاهش می دهد و کیفیت زندگی را کاهش می دهد هر چیزی که خطر ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی ها را کاهش دهد پیامدهای عمده ای در سلامت عمومی دارد.
در تالار گفتگو بخوانید: کم خوابی سبب کاهش تراکم استخوان در زنان میشود!
در حالت پوکی استخوان، استخوان ها می توانند حتی در طول حرکات روزانه مانند خم شدن یا سرفه کردن نیز بشکنند. بیشترین شکستگی می تواند در مچ، لگن و ستون فقرات اتفاق بیافتد.
پوکی استخوان می تواند دردسرهای زیادی را به همراه داشته باشد از جمله این که فرد استقلال خود را از دست می دهد. مرگ نیز می تواند اتفاق بیافتد، مخصوصا اگر شکستگی در ناحیه لگن باشد.
شکستگی لگن به سختی بهبود می یابد. در این صورت توانایی حرکت فرد به اطراف کاهش می یابد. خود این مسئله دشواری ها و مشکلات خاصی را در سلامت فرد ایجاد می کند.
پوکی استخوان در زنان نسبت به مردان شیوع بیشتری دارد که به دلیل تغیرات هورمونی ایجاد شده در طول منوپوز یا یائسگی است.
پوکی استخوان، حالتی از آرتروز نیست، اما می تواند سبب شکستگی هایی شود که به آرتروز منجر می گردد.
فاکتورهای خطرپوکی استخوان
اگر شرایط زیر را دارید، بیشتر در خطر ابتلا به پوکی استخوان گرفته اید:
خانم باشید.
50 سال به بالا باشید.
در دوران بعد از یائسگی قرار داشته باشید.
رژیم غذایی با کلسیم پایین داشته باشید.
مشکلات روده ای داشته باشید که مانع از جذب کلسیم و ویتامین ها می شود.
پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) داشته باشید.
زندگی بی تحرکی داشته باشید.
لاغر باشید.
داروهایی مانند پردنیزولون استفاده کرده باشید.
سیگار بکشید.
الکل زیادی مصرف کنید.
سابقه خانوادگی بیماری پوکی استخوان داشته باشید.
شکستگی استخوان را تجربه کرده باشید که ناشی از شکنندگی و ضعف استخوان های شما باشد (به این معنی که شکستگی استخوان بر اثر ضربه خارجی نباشد).
علائم استئوپروز یا پوکی استخوان
بیشتر افراد مبتلا به پوکی استخوان علامت خاصی ندارند. آن ها نمی دانند که مبتلا به پوکی استخوان هستند تا این که تست تراکم استخوان بدهند و یا شکستگی استخوان را تجربه کنند.
نخستین علامت می تواند کاهش قد ناشی از خمیدگی و فشردگی ستون فقرات باشد. این فشردگی ناشی از ضعف مهره هاست. ضعف مهره ها، شکستگی کوچکی را نام شکستگی ناشی از فشردگی ایجاد می کند.
شکستگی ناشی از فشردگی سبب می شود تا استخوان های ستون فقرات به طور عمودی افت کند. این اتفاق وقتی می افتد که مهره ها کوتاهتر شده باشند. شکل هر مهره از حالت مستطیلی در حالت نرمال به سمت مثلث شکل، افت می کند.
شکستگی ناشی از فشردگی، کمر درد به همراه دارد. اما کاهش قد منجر به هیچ عارضه ای نمی شود.
پوکی استخوان معمولا منجر به درد نمی شود مگر آن که شکستگی اتفاق بیافتد.
تشخیص استئوپروز یا پوکی استخوان
با استفاده از تست فیزیکی، پزشک متوجه خواهد شد که قد شما کوتاه تر از قبل شده است یا این که ممکن است متوجه قوز پشت کمر شما شود، انحنایی در ستون مهره ها در بالای کمر که به شکل خمیدگی و قوز خود را نشان می دهد.
با استفاده از اشعه ایکس می توان دریافت که تراکم استخوانها کمتر از حد انتظار شده است که این میتواند ناشی از پوکی استخوان باشد. اما دلایل احتمالی دیگری مانند فقر ویتامین دی نیز وجود دارد. در نهایت این تشخیص برای پزشک کار ساده ای است.
اگر شما شکستگی استخوان را تجربه کرده باشید که ناشی از شکننده شدن استخوانها باشد، پزشک به پوکی استخوان مشکوک خواهد بود.
تست تراکم استخوان میتواند تاییدی برای تشخیص استئوپورز باشد. چندین تکنیک برای اندازه گیری تراکم استخوان وجود دارد.
دقیق ترین تست تراکم استخوان DEXA است (dual-energy X-ray absorptiometry). این تست 10 تا 15 دقیقه طول می کشد و دردی هم ندارد. در این تست مقدار کمی تشعشع وجود دارد که عمدتا روی ناحیه لگن و ستون مهره ها انجام می شود.
تست های جدیدتری نیز وجود دارد مانند تست تراکم استخوان اولتراسوند که بر روی پاشنه پا انجام می شود و سریعتر و ارزان تر از DEXA است، اما دقت کمی دارد. معمولا زمانی که با استفاده از تست اولتراسوند پاشنه پا وجود پوکی استخوان تایید شد نیاز است تا تست DEXA نیز انجام شود.
زمانی که شرایط خفیف است، قبل از ایجاد شکستگی، تست های تراکم استخوان میتواند پوکی استخوان را تشخیص دهد. در این شرایط قبل از بدتر شدن، می توان درمان پیشگیرانه را شروع کرد. در افرادی که دچار خمیدگی در پشت می شوند و یا شکستگی های مشکوکی دارند، تست های تراکم استخوان وجود پوکی استخوان را تایید می کند.
آن ها به عنوان پایه ای برای درمان در نظر گرفته می شوند که می تواند به درمان پاسخ دهد.
تست های دیگری نیز بر روی ادرار و خون انجام می گیرد تا دلایل پوکی استخوان مشخص شود، مثلا این که آیا اختلال تیروئید وجود داشته است یا خیر. برای بیشتر افراد به غیر از سن و شروع دوران پس از یائسگی، دلیل مشخصی به دست نیامده است
دوره مورد انتظار
پوکی استخوان، بیماری است که در طولانی مدت ادامه دارد. درمان صحیح می تواند در بهبود تراکم استخوان موثر باشد و احتمال وقوع شکستگی استخوان را کاهش دهد. بعد از درمان، تراکم استخوان به حالت نرمال باز نمی گردد اما خطر شکستگی بعد از درمان تا حد زیادی کاهش می یابد.
پیشگیری استئوپروز یا پوکی استخوان
شما می توانید از راه های زیر برای پیشگیری استفاده نمایید :
مصرف کافی ویتامین دی و کلسیم
مصرف غذاهای کم چرب و سرشار از کلسیم، ساردین، سالمون، سبزیجات دارای برگ سبز و غذاها و نوشیدنی های حاوی کلسیم. پزشک نیز ممکن است مصرف مکمل کلسیم را برایتان تجویز کند.
ممکن است لازم باشد تا مولتی ویتامین روزانه و یا ویتامین دی مصرف نمایید.
انجام منظم ورزش های weight-bearing
عدم استفاده از سیگار
عدم استفاده از الکل زیاد
اگر شما خانمی هستید که اخیرا وارد دوره منوپوز یا یائسگی شده اید، درباره بررسی وضعیت پوکی استخوان با پزشک خود مشورت نمایید.
درمان استئوپروز یا پوکی استخوان
درمان در مراحل اولیه به این صورت خواهد بود:
مطمئن شوید که بیمار به اندازه کافی در روز کلسیم مصرف می کند، اگر منابع کلسیم کافی در دست ندارد برای او کلسیم نسخه نمایید.
نسخه کردن ویتامین دی
توصیه به انجام ورزش های weight-bearing
اصلاح سایر فاکتورهای خطر
کدام داروها می توانند به درمان پوکی استخوان کمک کنند؟
در حال حاضر چندین داروی برای درمان پوکی استخوان در دسترس است. این شامل داروهایی است که
پیشگیری ازشکسته شدن استخوان ( پوکی استخوان)
نمونه ها شامل بیس فسفونات هایی مانند آلندرونات (Fosamax) است که یک قرص است و زولدرنات (Reclast) که به صورت داخل وریدی داده می شود. انواع دیگر عوامل ضد پوکی استخوان عبارتند از: رالوکسیفن (اوویستا) و دنوزوماب (پرولیا)
تقویت استخوان سازی(درمان های آنابولیک)
اکنون، برای اولین بار از سال 2010 نوع جدیدی از دارو برای درمان پوکی استخوان در دسترس است
راموسوزوماب توجه زیادی را به خود جلب می کند در دسته مهارکننده های اسکلروستین است و یک عامل آنابولیک محسوب می شود
اسکلروستین پروتئینی است که به تنظیم متابولیسم استخوان کمک می کند تولید شده توسط استئوسیت ها (سلول های استخوانی) مانع استخوان سازی (ساخت استخوان جدید) می شود
Romosozumab
به اسکلروستین متصل می شود و این مانع از مسدود شدن مسیر سیگنالینگ برای تشکیل استخوان جدید می شود نتیجه افزایش استخوان جدید است. به میزان کمتری باعث کاهش جذب استخوان (شکستگی استخوان) نیز می شود
راموسوزوماب توسط FDA برای درمان پوکی استخوان در زنانی در دوران پس از یائسگی که در معرض خطر زیادی برای شکستگی هستندتائید شده است سابقه شکستگی ناشی از پوکی استخوان عوامل خطرناک متعدد برای شکستگی عدم موفقیت در سایر روشهای درمانی یا عدم تحمل سایر روشهای درمانی از دلایل در نظر گرفتن راموسوزوماب است
چگونه romosozumab داده می شود؟
این دارو یکبار در ماه و با استفاده از دو سرنگ مجزا برای یک دوز کامل تزریق می شود راموسوزوماب فقط باید یک سال مصرف شود زیرا فعالیت استخوان سازی آن پس از 12 ماه از بین می رود. خانمهایی که از این روش درمانی استفاده می کنند همچنین باید اطمینان حاصل کنند که در طول درمان مقدار کافی کلسیم و ویتامین D دریافت می کنند
تحقیقات به ما چه می گوید؟
دو کارآزمایی بزرگ در مجله پزشکی New England (که توسط تولیدکننده دارو تأمین مالی شده است) به بررسی این داروی جدید پرداختند. در یک کارآزمایی بیش از 7000 زن یائسه مبتلا به پوکی استخوان مبتنی بر اندازه گیری چگالی استخوان ثبت نام کردند نصف راموسوزوماب و نیمی از دارونما (داروی غیرفعال) به مدت یک سال دریافت کردند زنانی که از روموزوزوماب و دارونما استفاده می کنند شکستگی های مهره های جدید بسیار کمی دارند: 16 نفر در گروه درمان 59 نفر در گروه دارونما
در سال دوم مطالعه به کلیه شرکت کنندگان از جمله کسانی که دارونما مصرف کرده بودند به عنوان ضد پوکی استخوان denosumab داده شدند در گروهی که داروی راموسوزوماب و به دنبال آن دنوزوماب دریافت کردند 21 شکستگی مهره داشت ، در مقایسه با 84 در گروه دریافت کننده دارونما و به دنبال آن دنوزوماب داده شد
در یک کارآزمایی دیگر بیش از 4000 زن یائسه مبتلا به پوکی استخوان و سابقه شکستگی های مربوطه ثبت نام کردند. نیمی از آنها با تزریق ماهانه راموسوزوماب به مدت یک سال تحت درمان قرار گرفتند ، به دنبال آن آلندرونات یک بار در هفته برای سال دوم در نیمه دیگر در طی دو سال یک بار در هفته آلندرونات دریافت کردند
در پایان مطالعه:
کسانی که در سال اول به دریافت راموسوزوماب اختصاص یافته بودند ، شکستگی ستون فقرات جدید کمتراز کسانی بود که در طی دوسال آلندرونات دریافت کردند
شکستگی لگن همچنین در بین افرادی که راموسوزوماب دریافت می کنند (41 در مقابل 66)
تراکم استخوان در گروه دریافت کننده روموزوزوماب بیشتر بود.
عوارض جانبی احتمالی چیست؟
درد مفاصل و سردرد شایعترین عوارض جانبی راموسوزوماب است به ندرت ، برخی از افراد از بین رفتن بافت استخوان (استئونکروزیس) در فک و استخوان ران به شکل آتیپیک را تجربه می کنند
شکستگی (این نیز به ندرت با بیس فسفونات ها و دنوزوماب اتفاق می افتد.)
علاوه بر این ، خطر سکته های قلبی ، سکته مغزی و مرگ و میر قلبی عروقی در میان کسانی که در سال اول راموسوزوماب داده شده اند کمی بیشتر از آن بود که در بین افرادی که برای هر دو سال آلندرونات داده شده بودند ، باشد. اگر دچار سكته قلبی یا سكته قلبی شده اید یا در معرض خطر زیادی برای هر یك هستید ، از پزشك خود سوال كنید كه آیا شما باید نوع دیگری از داروهای پوکی استخوان را انتخاب کنید.
خط آخر
ما هنوز داده های طولانی مدت در مورد راموسوزوماب نداریم. اما اثر دوگانه (افزایش تشکیل استخوان و کاهش جذب استخوان) باعث می شود که این امر دلیل بر استقبال از درمان های موجود برای پوکی استخوان - حداقل برای زنان یائسه در معرض خطر بالای شکستگی باشد.
براساس این تحقیق ، یک سال درمان با راموسوزوماب و به دنبال آن یک دارویی مانند آلندرونات ، زولدرونات یا دنسوماب ، گزینه جدید و مؤثر برای برخی از خانمها برای جلوگیری از شکستگی های مربوط به پوکی استخوان است. با این وجود ، هزینه ممکن است عاملی باشد و ممکن است خطرات کوچک اما مهمی برای درک این روش هنگام بحث در مورد گزینه های درمانی با پزشک وجود داشته باشد. درنهایت ، تحقیقات طولانی مدت بیشتری برای کمک به تعیین ایمنی و اثربخشی در طول زمان مورد نیاز است
انواع دیگر داروها برای افزایش تراکم استخوان
واسطه های انتخابی مربوط به گیرنده استروژن (SERMs): این دسته از داروها اثراتی شبیه به استروژن القا می کنند تا تراکم استخوان را افزایش دهند. داروی این دسته:
-رالوکسیفن
کلسی تونین: این دارو هورمونی است که از غده تیروئید ترشح می شود و به صورت اسپری بینی مصرف می شود. کلسی تونین تجزیه استخوان ها را مهار می کند.
تری پاراتید : این دارو نیز فرمی از هورمون پاراتیروئید است که رشد استخوان های جدید را تحریک می کند. این دارو به صورت روزانه تزریق می شود و هنوز برای درمان طولانی مدت توصیه نشده است.
Denosumab:
این دارو نوعی از درمان بیولوژیک است، این دارو، آنتی بادی است که پروتئین هایی را هدف گذاری می کند که در روند تجزیه استخوان دخالت دارند. با اتصال به این پروتئین ها، روند تحلیل استخوان متوقف می شود.
استروژن درمانی: این روش به ندرت توصیه می شود زیرا احتمال خطر بالایی دارد. در این روش استروژن از دست رفته ناشی از یائسگی دوباره جایگزین می شود.
استفاده از استروژن (استفاده ی غیر منظم آن توصیه شده است)
استروژن از سرعت روند تجزیه استخوان ها می کاهد. از دست دادن استروژن در دوره یائسگی منجر به تحلیل استخوان ها می شود. استروژن درمانی، می تواند روند پیشروند پوکی استخوان را کُند نماید. اما این درمان چندان مطلوب نیست زیرا عوارض جانبی قابل توجهی دارد. احتمال ایجاد بیماری های قلبی و سکته قلبی در خانم هایی که بیش از ده سال از دوران منوپوز یا یائسگی آنها گذشته و استروژن مصرف می کنند، بالا است.
داروی رالوکسیفن (اویستا) درمان جایگزین است. این دارو مانند استروژن روی استخوان ها عمل می کند و تراکم استخوان را افزایش می دهد.
داروهای آلندرونیت و ریزدرونیت از دسته بیس فسفونات هستند. این دسته از داروها روند تجزیه استخوان را کُند می کنند. این داروها به افزایش تراکم استخوان و ضخیم تر شدن استخوان کمک می کنند.
بر اساس نتیجه تست تراکم استخوان می توان تصمیم گرفت که آیا استفاده از دارو برای پیشگیری لازم است یا خیر. شما باید قد خود را هر سال اندازه بگیرید. مخصوصا اگر خانمی بالای 40 سال باشید.
داروهای تیروئید، می تواند منجر به پوکی استخوان و سایر مشکلات شود. داروهای مصرفی برای تیروئید را مرتب بررسی نمایید. اگر از داروی پردنیزولون استفاده می کنید، از پزشک خود بخواهید تا دوز آن را به کمترین حد ممکن برساند یا این که در صورت امکان مصرف این دارو را قطع نماید.
چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد
اگر علائم زیر را دارید، انجام تست های تشخیصی را با پزشک دنبال نمایید:
فاکتورهای خطر مربوط به پوکی استخوان
داشتن شکستگی که ناشی از ضربه شدید خارجی نبوده است.
پیش آگهی
نتیجه درمان برای افراد مبتلا به پوکی استخوان خوب است، مخصوصا اگر این مشکل خیلی زود تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گیرد. تراکم استخوان حتی در موارد شدید پوکی استخوان عموما تثبیت شده و بهبود می یابد. با درمان، احتمال شکستگی نیز کاهش می یابد.
افرادی که پوکی استخوان خفیفی دارند نیز روند درمان خوبی خواهند داشت. افرادی که دچار شکستگی می شوند می توانند انتظار داشته باشند که استخوان آنها دوباره به حالت طبیعی باز خواهد گشت. درد ناشی از شکستگی نیز طی هفته اول و یا دوم از بین می رود.
در برخی افراد، پوکی استخوان دلیل مشخصی دارد که در این صورت با شناسایی دلیل و برطرف کردن آن، مشکل پوکی استخوان حل خواهد شد.
منبع: https://www.health.harvard.edu
ترجمه وتدوین : راضیه فرقانی
نظرات شما