آبسه تخمدانی چیست ؟

آبسه لوله ای تخمدانی ، نوعی بیماری پیچیده میکروبی است که به دلیل گسترش بالارونده پاتوژن ها از دهانه رحم یا مهبل ، معمولاً Chlamydia trachomatis یا Neisseria gonorrhoeae (60-75) است که پس از آن در آندومتر ، لوله های فالوپی ، تخمدان ها و ساختارهای مجاور گسترش می یابد. . از بین زنان مبتلا به کلامیدیا یا سوزاک که به طور مناسب درمان نشده اند ، 10 تا 20 درصد ممکن است دچار PID شوند. سایر پاتوژن ها شامل مایکوپلاسما hominis ، Haemophilus influenzae ، Streptococcus pyogenes ، گونه های Bacteroides و گونه های Peptostreptococcus می باشد. معمولاً ممکن است شیوع مستقیم از یک عفونت در نزدیکی  آپاندیسیت یا دیورتیکولیت مشاهده شود. عفونت هماتوژن یکی از علل نادر PID است ، مگر در موارد PID سل. 

دوش واژینال یک عامل خطر احتمالی برای PID است زیرا می تواند منجر به تغییر فلور واژن شود و باکتری های موجود از واژن را به اندام های دستگاه تولید مثل فوقانی وارد کند. استفاده از دستگاه پیشگیری از بارداری داخل رحمی یا مداخلات زنان نیز ممکن است بیمار را به PID مستعد کند. گسترش مستقيم عفونت از ويسكرای مجاور و ابزارهای  رحمی عوامل خطر مهم تر در PID بعد از يائسگي است.

علائم آبسه تخمدان

در بسیاری از موارد ممکن است فردی که به آبسه لوله تخمدان مبتلا است، توده‌ای در قسمت تحتانی شکم یا لگن خود احساس کند اما علاوه بر آن علائم مختلفی هم می تواند وجود داشته باشد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم :

• لرز، تب
• حالت تهوع، استفراغ
• درد یا حساسیت در قسمت تحتانی شکم با شروع ناگهانی
• خونریزی واژینال
• ترشحات غیرعادی و سنگین واژن
• دیسپارونی (مقاربت دردناک)
• خونریزی غیر طبیعی واژن

علت آبسه تخمدان 

براساس برآوردهای WHO ، سالانه 499 میلیون مورد جدید از عفونت های  مقاربتی (به عنوان مثال سفلیس ، سوزاک ، کلامیدیا ، تریکومونیازیس) در سراسر جهان در بزرگسالان در سنین 15 تا 49 سال رخ می دهد.  در کشورهای در حال توسعه ، عفونت های مقاربتی و عوارض آنها در 5 گروه برتر بیماری قرار می گیرد که بزرگسالان به دنبال مراقبت های بهداشتی هستند. پس خوب است که به علل |آبسه تخمدانی بپردازیم :

عضو مجاور عفونی شده است

عفونت های اندام های مجاور مانند آپاندیس ممکن است گسترش یافته و باعث TOA شود. خون همچنین می تواند عفونت را از سایر نقاط بدن حمل کند. TOA همچنین ممکن است زمانی ایجاد شود که سرطان به سلول های سالم دستگاه تناسلی زنانه حمله کند و به بافت های اطراف گسترش یابد.

التهاب زانتوگرانولوماتوز

این التهاب مزمن نادر بافت های سالم کلیه و کیسه صفرا را از بین می برد و ماکروفاژهای حاوی لیپید را جایگزین آنها می کند. محققان به طور کامل درک نمی کنند که چگونه التهاب زانتوگرانولوماتوز باعث ایجاد TOA می شود. با این حال، آنها تصور می کنند که ممکن است به دلیل پاسخ های التهابی ناشی از عفونت ها، درمان ناموفق آنتی بیوتیکی یا اندومتریوز باشد. علاوه بر این، اگر التهاب زانتوگرانولوماتوز در دستگاه تناسلی زنانه رخ دهد، ممکن است ضایعات توده مانندی ایجاد شود که می تواند به بافت های سالم اطراف حمله کند. 

اشرشیا کلی

اشرشیاکُلی  که به اختصار E.coli می باشد ، باکتری است که به طور معمول در روده انسان وجود دارد ، اما برخی از آنها بیماری زا هستند و این نوع مخرب  شایع‌ترین عامل عفونت دستگاه ادراری است که حدود ۹۰ درصد از عفونت‌های ادراری در زنان جوان را به خود اختصاص می‌دهد و می‌تواند بر میزان ترشحات تاثیر بگذارد و باعث کولیت هموراژیک شود.

آمار آبسه تخمدانی

سالانه ، تقریباً 1 میلیون زن مبتلا به PID هستند. PID بیشتر در زنان جوان و بندرت در زنان یائسه دیده می شود. یک سری کمتر از دو درصد ا را در زنان یائسه گزارش داده اند. تخمین زده می شود 1 از 8 دختران نوجوان فعال جنسی قبل از رسیدن به 20 سالگی دچار PID شوند. از آنجا که PID ممکن است بدون علامت باشد و غالباً تشخیص داده نمی شود ، میزان بروز آن احتمالاً بیشتر است. PID در هر سال تقریباً به 2.5 میلیون مراجع کننده مطب و 125000-150،000 بستری در بیمارستان می باشد. به نظر می رسد شیوع PID سالانه در زنان در سنین 15-39 سال 10-13 مورد در 1000 زن باشد ، با اوج بروز حدود 20 مورد در 1000 زن در سن 20-24 سال.

در کشورهای جنوب صحرای آفریقا ، عفونت دستگاه تناسلی درمان نشده ممکن است 85 درصد ناباروری را در بین زنان به خود اختصاص دهد.میزان PID در زنان سیاه 2-3 برابر بیشتر از زنان سفید پوست است. این تفاوت با اختلاف نژادی مشخص در میزان کلامیدیا و سوزاک بیان می شود .اسکار لوله ای در نتیجه PID می تواند در 20٪ عامل ناباروری ، در 9٪ حاملگی خارج رحمی و دردهای مزمن لگن در 18٪ از زنان ایجاد شود . 

تشخیص آبسه لوله ای تخمدانی

سایر شرایطی که می تواند از آبسه لگن  آبسه توبو تخمدانی (TOA) تشخیص افتراقی دهیم: شامل نئوپلاسم لگنی نکروتیک ، هماتوم ، کیست هموراژیک فیزیولوژیک و آندومتریوم است. سایر ساختارهای لوله‌ای در لگن که ممکن است شبیه به یک لوله فالوپ گشاد شده باشد عبارتند از هیدرویورتر ، یک آپاندیس ملتهب و ترومبوفلبیت ورید تخمدانی......

درمان آبسه لوله تخمدان 

اگر به آبسه لوله تخمدانی دچار شدید ، باید سریعا به پزشک خود مراجعه کنید ، معمولا دکتر در 70 درصد موارد ، آنتی بیوتیک تجویز می کند اما در شرایط خاصی مانند زمانی که آبسه ترکیده باشد یا بیش از اندازه بزرگ باشد ، نیاز به عمل جراحی دیده می شود . 

داروی آنتی بیوتیک

اگر این آبسه قبل از پاره شدن کشف شود و با آنتی بیوتیک های IV قابل درمان باشد، درمان متفاوت است. در طول این درمان، آنتی بیوتیک های IV معمولا با آنتی بیوتیک های خوراکی به صورت سرپایی جایگزین می شوند. پس از درمان موثر با آنتی بیوتیک ،  بیمار ممکن است ۳ تا ۴ روز را در بیمارستان بگذراند. طبق تحقیقات انجام شده مشخص شد ، آنتی بیوتیک ها در 70 درصد مواقع موثر واقع می شوند . 

عمل جراحی 

در صورتی که آبسه با آنتی بیوتیک رفع نشود ، باید عمل جراحی انجام شود . گزینه های جراحی برای کنترل عفونت شامل لاپاراسکوپی/لاپاراتومی، تخلیه آبسه و سالپنژکتومی است. با این حال، امروزه درناژ از راه پوست تحت هدایت رادیولوژی می تواند برای مدیریت بیشتر بیماران استفاده شود.

خودمراقبتی برای آبسه لوله تخمدان

نکات فوق می تواند در زمان داشتن این آبسه یا پس از درمان برای شما کاربردی باشد :

• به اندازه کافی از استراحت بهره ببرید.
• به هیچ عنوان وسایل سنگین بلند نکنید .
• از رژیم غذایی مناسب بهره ببرید (در این مورد با پزشک خود صحبت کنید).
• به میزان کافی آب بنوشید .
• تا حداقل 6 هفته از هرگونه رابطه جنسی خودداری کنید.
• از لباس های تنگ استفاده نکنید.
• اگر پزشک دارویی تجویز کرده ، حتما از مصرف به موقع آنها مطمئن شوید.

نویسنده : راضیه فرقانی کارشناس مامایی