کرمک

کرمک ،علل ایجاد آن، راههای انتقال، تشخیص ودرمان آن چیست؟

کرمک چیست؟

Enterobius vermicularis (pinworm) and Trichuris trichiura (whipworm) 

در هر دو آب و هوای معتدل و گرمسیری رخ می‌دهد. این شایع‌ترین عفونت کرمی‌در ایالات متحده و اروپای غربی است. تخمین‌های شیوع نشان می‌دهد که 40 میلیون فرد مبتلا در ایالات متحده وجود دارد.

انسان تنها میزبان طبیعی است. عفونت در همه گروه‌های اجتماعی و اقتصادی رخ می‌دهد. انتقال زمانی کارآمدتر است که مردم در شرایط بسته و شلوغ زندگی می‌کنند و در داخل خانه‌ها رایج است. انتروبیازیس بیشتر در بین کودکان مدرسه‌ای 5 تا 10 ساله مشاهده می‌شود. در کودکان کمتر از 2 سال نسبتاً نادر است.

تظاهرات بالینی

بیشتر عفونت‌های انتروبیوس بدون علامت هستند. شایع ترین علامت انتروبیازیس خارش اطراف مقعدی است که به عنوان خارش آنی نیز شناخته می‌شود. این ناشی از واکنش التهابی به حضور کرم‌ها و تخم‌های بالغ روی پوست پری مقعد است و عمدتاً در شب رخ می‌دهد. خاراندن منجر به قرارگرفتن تخم‌ها در زیر ناخن‌ها می‌شود و عفونت خود و یا انتقال فرد به فرد را تسهیل می‌کند. اگر خراش شدید باشد، عفونت باکتریایی ثانویه ممکن است ایجاد شود. خارش شبانه همچنین می‌تواند منجر به مشکل در خواب شود.

گاهی اوقات، بار کرم آنقدر زیاد است که درد شکمی، تهوع و استفراغ ایجاد می‌شود. کرم‌های سنجاقی بالغ ممکن است در آپاندیس‌های نرمال و ملتهب پس از برداشتن جراحی یافت شوند، اما اینکه آیا آنها باعث آپاندیسیت می‌شوند یا نه، هنوز مورد بحث است. انتروکولیت ائوزینوفیلیک ممکن است رخ دهد، اگرچه ائوزینوفیلی محیطی به طور کلی مشاهده نمی‌شود.

علاوه بر این، کرم‌های بالغ می‌توانند به مکان‌های خارج روده ای مهاجرت کنند. انتروبیازیس واژن می‌تواند با طیف وسیعی از تظاهرات بالینی رخ دهد. بسیاری از بیماران بدون علامت هستند، اما ولوواژینیت شرح داده شده است که می‌تواند استعداد ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری را افزایش دهد. درگیری سایر نواحی ادراری تناسلی از جمله سالپنژیت، اوفوریت، گرانولومای دهانه رحم و التهاب صفاقی شرح داده شده است. آلودگی انتروبیوس به مخاط بینی نیز مشاهده شده است.

تشخیص

 در بیماران مبتلا به خارش مقعدی، به ویژه کودکان در سن مدرسه، باید به انتروبیازیس مشکوک بود.

تشخیص را می‌توان به یکی از روش‌های زیر ایجاد کرد:

• بازرسی چشمی‌لبه مقعد و لباس زیر، جایی که کرم‌های متحرک گاهی قابل مشاهده هستند. کرم سنجاقی ماده سفید و پین‌شکل (به طول 8 تا 13 میلی‌متر) ممکن است شبیه تکه‌های نخ پنبه باشد و با شناسایی آزمایشگاهی قابل تأیید باشد.
• پدل تست با فشار دادن یک پدال پلاستیکی (پوشش داده شده با سطح چسب) یا تکه ای از نوار سلفون بر روی ناحیه پری مقعدی و سپس قرار دادن روی یک لام شیشه ای انجام می‌شود که سپس زیر میکروسکوپ از نظر تخم کرم سوزنی بررسی می‌شود. اگر آزمایش در شب یا اول صبح قبل از استحمام انجام شود، بازده تشخیصی بیشترین است. برای افزایش حساسیت ممکن است تکرار آزمایش در طول سه روز ضروری باشد.
• نمونه‌های جمع‌آوری‌شده از زیر ناخن‌ها ممکن است برای تخم‌های کرم سوزنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.
• تخمک کرم50 در 25 میکرون هستند و از یک طرف به طور نامتقارن صاف می‌شوند و ظاهری "لوبیایی شکل" مشخص می‌دهند. 
• معاینه مدفوع مفید نیست زیرا کرم‌ها و تخمک‌ها معمولاً در مدفوع دفع نمی‌شوند.

درمان

گزینه‌های رژیم درمانی عبارتند از:

• تک درمانی با آلبندازول (بزرگسالان و کودکان: 400 میلی گرم خوراکی یک بار در روز به مدت سه روز) یا مبندازول (بزرگسالان و کودکان: 100 میلی گرم خوراکی دو بار در روز به مدت سه روز)
• درمان ترکیبی با آلبندازول (400 میلی گرم خوراکی یک بار در روز به مدت سه روز) به علاوه ایورمکتین (600 میکروگرم بر کیلوگرم یک بار در روز به مدت سه روز)

درمان در بارداری

آلبندازول باید در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه اول، اجتناب شود. خطرات درمان برای زنان باردار مبتلا به تریکوریازیس باید با خطرات تاخیر در درمان سنجیده شود. درمان برای بیماران مبتلا به تریکوریازیس در صورت عدم وجود علائم قابل توجه می‌تواند به بعد از زایمان موکول شود.

تشخیص افتراقی

تشخیص افتراقی شامل تری‌کوریازیس بستگی به تظاهرات دارد.

رژیم‌های جایگزین پیشنهادی شامل درمان ترکیبی با اگزانتل پاموات و آلبندازول (به مدت دو روز) یا درمان ترکیبی با اگزانتل پاموات و ایورمکتین (به تنهایی یا در ترکیب با سایر عوامل ضد کرم)؛ مطالعه بیشتر این رژیم‌ها مورد نیاز است و بنابراین این رژیم‌ها به عنوان درمان خط اول توصیه نمی‌شوند.

راه‌های تشخیص افتراقی‌ها

برای بیماران مبتلا به عفونت روده علامت دار، سایر نماتدهای مرتبط (کرم‌های گرد) شامل آسکاریس، کرم قلابدار (Ancylostoma duodenale و Necator americanus) و Strongyloides هستند. مدفوع شل یا کولیت ممکن است توسط طیف وسیعی از عوامل عفونی ایجاد شود که می‌توانند از طریق معاینه مدفوع شناسایی شوند، از جمله باکتری‌ها (سالمونلا، کمپیلوباکتر، شیگلا، اشرشیاکلی انتروتوکسیژن، یرسینیا، و غیره)، ویروس‌ها (نوروویروس، روتاویروس، آدنوویروس‌ها، آستروویروس، و ... سایرین)، تک یاخته‌ها (کریپتوسپوریدیوم، ژیاردیا، سیکلوسپورا، انتامبا و دیگران)، یا با علل غیر عفونی از جمله بیماری التهابی روده ائوزینوفیلی طیفی از علل عفونی (به ویژه سایر کرم‌ها) و غیر عفونی دارد. (به «رویکرد به بیمار مبتلا به ائوزینوفیلی غیرقابل توضیح» مراجعه کنید.)

پرولاپس رکتوم ممکن است در اثر A. lumbricoides یا سایر عفونت‌ها، شرایطی که فشار داخل شکمی‌ را افزایش می‌دهند، فیبروز کیستیک، ضعف کف لگن، و سایر بیماری‌ها ایجاد شود.

• منبع:uptodate.com
• ترجمه وتدوین کارشناس حرفه ای مامایی خانوم دکتر راضیه فرقانی