عوارض سزارین

عوارض سزارین

عوارض سزارین در دراز مدت

سزارین و یا در زبان فارسی رستمزاد, یکی از روش های جراحی است که در مواردی که زایمان طبیعی, شدنی نیست, بکار می رود. در افسانه های ایران باستان, سیمرغ به در هنگام زاده شدن رستم به کمک زال می اید و راهی میشود برای بدنیا امدن نوزادی که بسیار درشت بود و همه را ترسانده بود و بیم جان مادر می رفت. سیممرغ روشی را به پزشکان میاموزد که امروزه سزارین نام دارد و واژه رستم زاد را بهمین خاطر برگزیده اند. 

یافته ها و آمارهای علمی پزشکی و سازمان جهانی  نشان می دهد که همه مادرها می توانند زایمان طبیعی داشته باشند بجز 5 تا 15 درصد موارد زنان نخست زا که نیاز به کمک و جراحی سزارین دارند. 

بهمین خاطر هست که مامایی شغلی ست که ریشه در تاریخ انسان دارد و از آغاز گسترش نسل انسانی, وجود داشته است. این رشته از قابلگی که امیختگی, تجربه, هنر و مهرات بود اغاز شد و با دانش آکادمیک در امیخت و شکوفا شد. امسال صدمین سال تاسیس مامایی اکادمیک در ایران است! صد سالگی را به ماماهای توانمند ایرانی, شادباش می گویم!

امروزه در تمامی کشورهای پیشرفته مانند اسکاندیناوی از اغاز بارداری تا  پس از زایمان مراقبتها ماما-محور هستند و بالاترین سطح خدمات را به مادر و نوزاد را دارند. ماماها در مراکز بسیار پیشرفته زایمانی بنام "مرکز زایمان" که فقط توسط ماماها گردانده میشود بهترین خدمات بهداشتی, روانی, تغذیه ای و امادگی برای زایمان را دریافت می کنند. این امارها نشان می دهند تنها 5-15درصد زنان باردار نیاز به سزارین پیدا می کنند. پرسشی که مطرح می شود این است که اگر سزارین روشی پسندیده برای زایمان است چرا بر خلاف ایران و برخی کشورهای در حال توسعه, در کشورهای پیشرفته از آن روی می گردانند و می هراسند؟ پاسخ علمی و ساده ای برای آن وجود دارد: سزارین (رستمزاد) روشی است که تنها در مواردی باید انجام شود که زایمان طبیعی زیانش بیش از سودش باشد. زیرا خود سزارین هم عوارضی دارد. بنابراین در کسانی که می توانند زایمان طبیعی انجام بدهند اما بجایش سزارین انجام می شود(بخواسته خودش و یا پزشک) دچار عوارضی می شوند که خطرهایی را برای خودشان, نوزادشان و بارداری های بعدی شان بهمراه خواهد داشت. 

عوارض سزارین را برای تان در چند دسته تقسیم بندی می کنم و می نویسم:

ریسکها(خطرهای) سزارین برای مادر باردار

عوارض جراحی و بیهوشی در سزارین برای مادر وجود دارد که برخی از خطرهای عمده ای که رستمزاد می تواند داشته باشد, موارد زیر هستند:

- عفونت های رحمی که متاسفانه شایع هم هست با علامتهایی مانند تب, درد شکم, خونریزی و ترشحات غیرطبیعی و زیاد واژن.    

عفونت, درد و ترشح از محل بخیه.  

-خونریزی شدید که در برخی موارد نیاز به تزریق خون پیدا می شود و در برخی موارد دیگر نیاز به جراحی دوباره پیش می اید,  زیاد شایع نیست. 

- (ترومبوز وریدی) ایجاد لخته خونی در پا که می تواند با درد و ورم همراه باشد. اگر این لخته بسمت ریه حرکت کند خطرناک خواهد بود(آمبولی ریه) می دهد. (مورد نادری است) 

-از دیگر عوارض سزارین, آسیب به مثانه و مجاری کلیه است که با وجود اینکه نادر است اما جدی ست و ممکن است نیاز به جراحی پیدا کند!

ریسکها (خطرهای) سزارین برای نوزاد

سزارین گاهی می تواند مشکلات زیر را در نوزاد ایجاد نماید: 

-بریده شدن پوست نوزاد در هنگام بریده شدن رحم که معمولا اتفاقی پیش میاید و سطحی ست و بزودی ترمیم می شود.  

-مشکلات تنفسی یکی از مشکلات سایع در نوزادانی ست که زیر 39 هفته با روش سزارین بدنیا می ایند. در این موارد نوزاد باید چند روزی با دقت در بیمارستان زیر نظر باشد. 

نکته: نوزادانی که با روش سزارین بدنیا میایند از نظر هورمونی, فیزیک  و باکتری های موجود در بدن  بصورت کلی ضعیف تر از نوزادانی هستند که با روش طبیعی بدنیا می ایند و در معرض خطر هایی مانند بهم ریختگی در ساختار  دفاع ایمنی بدن، تغییر در باکتری های روده ای, .... هستند. 

ریسکها (خطرهای) سزارین برای بارداری بعدی

کسانی که سزارین انجام می دهند بطورر معمول نباید در بارداری های بعدی شان مشکلی داشته باشند.  بیشتر خانم هایی که یکبار سزارین کرده اند می توانند زایمان بعدی شان را بصورت واژینال(طبیعی) انجام بدهند اما گاهی ناچار می شوند دوباره با روش سزارین جراحی شوند! 

سزارین می تواند برخی مشکلات را در بارداری های بعدی افزایش بدهد. این مشکلات شامل موارد زیر هستند: 

-باز شدن بخیه های روی رحم 

- یکی از ناخوشایندترین عوارض که می تواند دشواری های جراحی و عوارض نوزادی را پیش بیاورد چسبندگی جفت به دیواره رحمی است که کمترین عارضه اش دشوار کردن خروج جفت پس از زایمان است.  

-مرده زایی یکی دیگر از عوارض ناخوشایند سزارین است. 

 آمار سزارین در ایران واقعا نگران کننده است و پژوهشگران معتقدند ادامه روند کنونی جز آسیب بیشتر به سلامتی مادر و نوزاد و اختلال در روند بارداری, چیزی در پی نخواهد داشت!

تنها راهکار بوجود آمدن همکاریهای نزدیک و یکپارچه سازمان های دولتی، خدمات بیمه درمانی و گروه های مامایی و نیز متخصصین زنان است تا با برنامه های علمی و منطقی بتواند به زنان و جامعه ایرانی این اطمینان را بدهد که هر زن ایرانی در عمل از حقوق طبیعی خودش برای داشتن زایمانی خوشایند و دلپذیر و امن در کنار یک "ماما" برخوردار خواهد بود!

نرجس شیراقایی

رئیس هیئت مدیره جمعیت مامایی استان مازندران؛ نویسنده ازاد مقالات سلامت و حقوق زنان 

اردیبهشت 98