اسپیرنولاکتون؛موار مصرف،عوارض جانبی، نکات بالینی درهنگام مصرف دارو

راضیه فرقانی کارشناس مامایی 1401/03/03

0 دیدگاه

اسپیرنولاکتون نوعی دیورتیک حفظ کننده پتاسیم است که در ابتدا برای درمان هیپرتانسیون به کار میرفت

Tab Spironolaction
Dosage:25-50-100 mg

موارد مصرف اسپیرنولاکتون

درمان هیرسوتیسم و آکنه

50-200 mg PO qDay or pided q12hr for hirsutism
50-200 mg PO qDay or pided q12hr for hormonal acne

دوز دارو:رایج ترین دوز دارو ۵۰-۱۰۰ میلی گرم دو بار در روز است.در زنانی که با دوز ۲۰۰ میلی گرم در روز

درمان شده اند،در مقایسه با زنانی که روزانه ۱۰۰ میلی گرم از دارو را دریافت کرده اند،کاهش بیشتری درقطر تنه مو رخ می دهد

حداکثر تاثیر بر روی رشد مو به ۳-۶ ماه زمان نیاز دارد.اما این اثر به مدت ۱۲ ماه ادامه می یابد.

۹-۱۲ ماه بعد از شروع درمان با اسپیرنولاکتون می توان از الکترولیز برای از بین بردن دائمی موها استفاده کرد.

اسپیرونولاکتون دردرمان ریزش مو با الگوی زنانه

اثر بخشی در درمان هیرسوتیسم برپایه چندمکانیسم است:

✔️مهار رقابتی DHTدر سطح گیرنده داخل سلولی
✔️سرکوب بیوسنتز تستسترون از طریق کاهش آنزیم CYP
✔️افزایش کاتابولیسم آندروژن
✔️مهار فعالیت ۵آلفا_ردوکتاز در پوست

کاهش غلظت اندروژنی چندروز بعد ازدرمان مسوول پسرفت علائم هیرسوتیستم میباشد

۷۰الی۸۰درصد زمانی که به مدت ۶ماه با دوز ۱۰۰میلی گرم از این دارواستفاده میکنند میتوان بهبود خفیف هیرسوتیستم را شاهد بود

ترکيب کردن اسپيرونولاکتون با ضدبارداريهاي خوراکي می تواند آثار سينرژيستيک داشته باشد، ولي در زناني که دروسپيرنون مصرف ميکنند، به علت اينکه هر کدام از آنها ميتوانند هيپرکالمي ايجاد نمايند، بايد با احتياط تجويز شوند.

اسپیرونولاکتون آنتی آندروژن انتخابی ما بر اساس دادههایی است که نشان میدهد برای درمان ریزس مو با الگوی زنانه (FPHL) و تجربه گسترده با این دارو برای سایر اندیکاسیون ها در زنان (مانند هیرسوتیسم، آکنه، سندرم تخمدان پلیکیستیک) که دربالا شرح داده شده، مفید است.

جایگزینها شامل فیناستراید (یک مهارکننده 5 آلفا ردوکتاز) یا سیپروترون استات است. زمانی که بیماران اسپیرونولاکتون را تحمل نمی کنند، ترجیح می دهند از اسپیرونولاکتون اجتناب کنند یا پاسخ ضعیفی به اسپیرونولاکتون دارند، استفاده از فیناستراید را انتخاب می کنیم. سیپروترون استات در ایالات متحده موجود نیست.

استفاده از تمام داروهای ضد آندروژن در بارداری باید اجتناب شود. اسپیرونولاکتون یک آنتاگونیست آلدوسترون است که به طور رقابتی گیرنده های آندروژن را مسدود می کند و سنتز آندروژن را ضعیف مهار می کند تجویز - دوز معمولی اسپیرونولاکتون مورد استفاده برای بزرگسالان مبتلا به FPHL 100 تا 200 میلیگرم در روز است. درمان معمولاً با دوز کمتر (مثلاً 50 میلی گرم در روز) برای حمایت از تحمل دارو شروع می شود. به شرطی که بیماران دوز 50 میلی گرمی را تحمل کنند، پس از دو تا چهار هفته دوز را به 100 میلی گرم در روز افزایش می دهیم.

اسپیرونولاکتون باید حداقل شش ماه قبل از ارزیابی اثربخشی آن ادامه یابد. برای پاسخ های ناکافی، دوز روزانه ممکن است تا حداکثر دوز روزانه 200 میلی گرم افزایش یابد. اثربخشی دادههای پشتیبانی از استفاده از اسپیرونولاکتون برای FPHL شامل مطالعات باز و گذشتهنگر، گزارشهای موردی، و سریال کیس ها است. در یک مطالعه گذشته نگر روی 79 بزرگسال مبتلا به FPHL که با اسپیرونولاکتون (متوسط دوز 100 میلی گرم در روز، محدوده 25 تا 200 میلی گرم در روز) به تنهایی یا همراه با ماینوکسیدیل موضعی یا لیزر درمانی سطح پایین (LLLT) برای حداقل شش ماه تحت درمان قرار گرفتند.

همه بیماران نمره اولیه سینکلر خود را بهبود یا حفظ کردند یک مطالعه برچسب باز تفاوت معنیداری در اثربخشی بین اسپیرونولاکتون و سیپروترون استات پیدا نکرد . در این مطالعه، 80 بیمار مبتلا به FPHL (سن 12 تا 79 سال، بیشتر با سطح آندروژن طبیعی) با اسپیرونولاکتون (200 میلی گرم در روز) یا سیپروترون استات (50 میلی گرم در روز برای بیماران یائسه و 100 میلی گرم در روز به مدت 10 روز در هر روز) تحت درمان قرار گرفتند. همراه با یک قرص ضد بارداری خوراکی برای بیماران پیش از یائسگی).

همه بیماران حداقل 12 ماه تحت درمان قرار گرفتند و میانگین مدت درمان 16 ماه بود. به طور کلی، 44 درصد از بیماران رشد مجدد داشتند، 44 درصد هیچ تغییری در تراکم مو نداشتند و 12 درصد ریزش مو ادامه داشت.

عوارض جانبی موارد مصرف اسپیرنولاکتون

عوارض جانبی بالقوه اسپیرونولاکتون شامل سردرد، کاهش میل جنسی، بینظمیهای قاعدگی، افت فشار خون ارتواستاتیک، خستگی، و هیپرکالمی است. یک نگرانی به شکل تئوری وجود دارد که اسپیرونولاکتون ممکن است باعث زنانه شدن جنین پسر شود. بنابراین، این دارو نباید در دوران بارداری تجویز شود.

اسپیرونولاکتون اغلب همراه با داروهای ضد بارداری خوراکی در بیماران پیش از یائسگی برای جلوگیری از بارداری و همچنین برای کاهش بی نظمی قاعدگی تجویز می شود. سطح سرمی پتاسیم باید به طور دوره ای در بیماران بالای 45 سال پیگیری شود. در بیماران با مشکلات پزشکی متعدد، بیماری قلبی یا بیماری کلیوی؛ و در بیمارانی که داروهایی مصرف می کنند که ممکن است خطر هیپرکالمی را افزایش دهد اگرچه یک نگرانی بصورت تئوری در مورد افزایش خطر سرطان پستان بر اساس اثرات استروژنی اسپیرونولاکتون وجود دارد، هیچ شواهد قطعی مبنی بر ارتباط تومورهای پستان انسان یا سایر تومورهای وابسته به استروژن به درمان با اسپیرونولاکتون وجود ندارد .

نکته مصرف اسپیرنولاکتون در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه و هیپر کالمی(افزایش پتاسیم خون)توصیه نمی شود.پایش دوره ای پتاسیم و کراتینین لازم است. در خلال درمان باید از روش های جلوگیری از بارداری استفاده کرد؛زیرا این دارو درجنین مذکر صفات زنانه ایجاد می کند.

نکاتی بالینی در مورد مصرف داروی اسپیرونولاکتون

اسپیرونولاکتون در درمان فشار خون، ادم ناشی از نارسایی احتقانی قلب و مشکلات کبدی و کلیوی و همچنین درمان پُرمویی و آکنه (جوش) ناشی از عدم تعادل هورمونهای جنسی در بانوان، توسط پزشک تجویز میگردد.

در زمان مصرف این فرآورده توجه به نکات زیر حائز اهمیت است:

جهت کاهش عوارض گوارشی، بهتر است دارو با معده پُر مصرف شود.

بهعلت مُدر بودن، بهتر است این دارو با فاصله زمانی از خواب شبانه مصرف گردد.

بهدلیل تداخل این دارو با دروسپیرنون، از مصرف آن با هر یک از داروهای یاسمین، یاز، روکین، کنتراسمین و دروسپیل خودداری گردد.

در خلال درمان باید از روش های جلوگیری از بارداری استفاده کرد؛زیرا این دارو درجنین مذکر صفات زنانه ایجاد می کند.

منابع: