تست بدون استرس NST چیست؟

تست NST چیست 

شمایی که در حال خواندن این مطلب هستید، احتمالا پزشک برای شما تست NST  را تجویز کرده است و منتظر هستید بدانید این تست چه نوع تستی است؟  قابل ذکر است که این تست یک تست بسیار نرمال می باشد که معمولا بعد از هفته 30 بارداری تجویز می شود. تست بدون استرس قبل از تولد روشی است که برای آزمایش سلامت جنین قبل از شروع زایمان مورد استفاده قرار می گیرد.

تست NST چگونه انجام می شود؟

این تست حرکات جنین و شدت ضربان قلب او را نظارت می کند و روشی غیرتهاجمی است، یعنی برای مادر و جنین هیچ ضرری ندارد و برای نظارت بارداری های پرخطر در زمانی که جنین ممکن است از لحاظ بالینی در خطر هیپوکسمی است، استفاده می شود. از طریق مانیتوری الکتریکی ضربان قلب جنین به طور مداوم ثبت می شود. تست بدون استرس با استفاده از دستگاه مانیتورینگ خارجی جنین انجام می شود.مادر در وضعیت نیمه نشسته و خوابیده به طرف چپ قرار میگیرد سپس مبدل اولتراسونیک پس از آغشته شدن  به ژل مخصوص توسط کمربند در قسمتی که ضربان قلب بصورت واضح شنیده میشود قرار میگیرد. فشار خون مادر قبل از شروع تست و سپس هر 10 دقیقه چک میشود چنانچه افت و یا افزایش ناگهانی فشار خون مشاهده شود وضعیت اصلاح شده و مجددا تست انجام میشود.این تست در هر زمان بعد از 26 تا 28 هفتگی بارداری توصیه می‌شود.

موارد کاربرد تست بدون استرس

همانطور که اشاره شد ، اگر پزشک تشخیص دهد که بارداری مادر پر خطر است این تست را تجویز می کنید و برخی موارد و شرایطی که باعث پرخطر بودن بارداری می شوند شامل موارد زیر می باشد:

•  مادر دچار دیابت
• فشارخون بالا و القا شده توسط حاملگی بوده
•  تأخیر در رشد داخل رحمی
• چندقلویی
• پارگی کیسه آب به طور خود به خودی
• حاملگی پست ترم
• مرده زایی قبلی
•  کاهش حرکت جنین

اساس تست NST

Freeman  و Lee با معرفی تست بدون استرس « تسریع تعداد ضربان قلب جنین در پاسخ به حرکات جنین » را به عنوان نشانه ای از سلامت جنین معرفی کردند. در این تست، با استفاده از تکنیک داپلر، همزمان با احساس حرکات جنین توسط مادر، تسریع تعداد ضربان قلب جنین مشخص می شود. این تست به منظور ارزیابی وضعیت سلامتی جنین انجام می شود و در برگیرنده ی استفاده از یک مانیتور خارجی جهت مشاهده حرکات و تحریکات قلب جنین ( FHR ) همراه با حرکات جنین می باشد.

تسریع در ضربانات قلب جنین می تواند علامت سیستم عصبی مرکزی و خودمختار باشد که نمی تواند به دلیل هایپوکسی داخل رحمی ایجاد شده باشد. مدت انجام این تست 20 دقیقه می باشد و انجام این تست بسیار آسان بوده و از نتایج این تست برای تفسیر نتایج مثبت کاذبی که در تست OCT به دست می آید استفاده می شود. انجام تست بدون استرس عموماً نوعی آزمایش وضعیت جنین است و با تست استرس انقباضی که شامل بررسی عملکرد رحمی جفتی است تفاوت دارد .

بیشتر بخوانید:اکوکاردیوگرافی قلب جنین

در حال حاضر تست بدون استرس پرکاربردترین روش اولیه ای است که برای ارزیابی سلامت جنین بکار می رود و در سیستم تست پروفایل بیوفیزیکی نیز وارد شده است جنین نرمال سیکل های خواب و بیداری 20 تا 45 دقیقه ای دارد که طول این سیکل ها با پیشرفت حاملگی افزایش می یابد . با حرکات بدن جنین ، FHR بطور نرمال دچار Acceleration (شتاب) می شود . در NST حرکات جنین توسط مادر درک می شود و ثبت  می گردد و FHR باداپلر تحت مانیتورنیگ قرار می گیرد و نتیجه ی تست به یکی از 2 صورت واکنشی Reactive و یا غیر واکنشی Non Reactive

تسریع ضربان قلب :

آزمایش بدون استرس بر این پایه استوار است که تعداد ضربان قلب در جنین هایی که فاقد اسیدوز ( اسیدوز به علت هیپوکسی یا دپرسیون نورولوژیک ) هستند، در پاسخ به حرکات جنین به صورت گذرا تسریع می شود. برخی دستگاه ها دکمه ای داشته که به مادر داده می شود که با حرکت جنین، با فشار دادن آن دکمه حرکت جنین بر روی نوار ثبت می شود. در جنین های پره ترم کاهش تعداد تسریع ( Acceleration ) مشاهده می شود که دلیل آن کمتر از حدطبیعی بودن فشار اکسیژن ( PO2 ) خون شریان نافی در این جنین ها است.

سن حاملگی، تسریع و یا واکنش پذیری ضربان قلب جنین را تحت تأثیر قرار می دهد. با بالا رفتن سن حاملگی، درصد تعداد حرکات بدنی همراه با تسریع ضربان و همچنین دامنه ی این تسریع ها افزایش پیدا می کند. در کارگاه پایش جنین که توسط « مؤسسه ی ملی سلامت کودک و تکامل انسان » برگزار گردید، الگوی تسریع بر اساس سن حاملگی تعریف شد. اوج تسریع 15 ضربه یا بیشتر بالای تعداد پایه است و درجنین های 32 هفته ای یا بزرگتر، تسریع به مدت 15 ثانیه یا بیشتر، اما کمتر از 2 دقیقه طول میکشد. قبل از هفته ی 32 حاملگی، تسریع به صورت حداکثر 10 ضربه یا بیشتر فراتر از حد پایه به مدت 10 ثانیه یا بیشتر تعریف میشود.

فواصل انجام تست NST

این تست بنا به تشخیص پزشک یا دکتر ماما ممکن است در دو مورد از فواصل زیر انجام شود:

هفته ای یک بار

در این مورد، در صورتی که در دوران بارداری قبلی یا حتی دفعات خیلی قبل تر مرده زایی داشته اید یا دچار بیماری های مزمن هستید، پزشک تنها با هفته ای یک بار این تجویز را صادر می کند.

هفته ای دو بار

در صورتی که شرایط خاصی مانند دوقلویی با اختلاف واضح بین دو قل(IUGR)، پره اکلامپسی، حاملگی بعد از ترم ( شروع از هفته ی 5/41 حاملگی )، اولیگوهیدرآمنیوس، در زمان بستری در بیمارستان در مورد  PROM وجود داشته باشد،  فاصله آن به هفته ای دو بار تغییر می کند.

فاصله بین انجام تست های بدون استرس 

در ابتدا به طور قراردادی 7 روز بود ولی با کسب تجربه در زمینه ی انجام تست بدون استرس کوتاهتر شده است. در زنان دارای حاملگی پست ترم و چند قلویی و نیز در زنان مبتلا به دیابت شیرین نوع اول، محدودیت رشد جنین و یا هیپرتانسیون ناشی از حاملگی، انجام مکرر تست توصیه می شود.

تفسیر تست NST

اساس تست بدون استرس جنین افزایش ضربان قلب جنین در پاسخ به حرکات جنین است.در این تست ضربان قلب به وسیله دستگاههای الکترونیک مخصوص بطور دایم ثبت میشود برای مدت 20 دقیقه در موارد عادی و برای 40 دقیقه در موارد نامشخص و غیر طبیعی و بلافاصله بعد از حرکات جنین تغییرات آن نسبت به حالت پایه و یا بی حرکتی جنین تعیین ومحاسبه میشود.

هرگاه در این تست تعداد ضربان قلب پایه و تغییرپذیری در حد طبیعی باشد و در مدت 20 دقیقه حداقل 2 بار صعود ضربان قلب وجود داشته باشد ودر هر بار تعدادضربان قلب حداقل 15 بار در دقیقه افزایش یابد و حداقل 15ثانیه تداوم یابد می شود Reactive تست طبیعی یا منفی درغیر این صورت تست غیر طبیعی یا مثبت یا Non Reactive می شود که در چنین حالتی باید تست استرس انقباض صورت گیرد. تست طبیعی نشانگر سالم بودن جنین حداقل برای یک هفته اینده میباشد.

 نتایج تست بدون استرس 

۱.  اگر جواب NST خوب نبود مخصوصاً اگر B.T.B بد باشد 20 دقیقه بعد دوباره NST تکرار می شود.

۲. اگر جواب NST برای بار دوم هم خوب نبود به مادر شیریجات داده و دوباره NST گرفته می شود.

۳. اگر جواب NST برای بار سوم هم خوب نبود برای مادر تست استرس انقباضی OCT انجام می شود.

۴. هر زمان تست های NST خوب نباشند و جنین ترم باشد ختم بارداری و القاء زایمان صورت می گیرد.

۵. اگر جنین پره ترم باشد و NST خوب نباشد برای جنین OCT و بیوفیزیکال اگزم انجام می شود.

۶. اگر در نوار NST،2 تسریع وجود داشت حتی با وجود عدم حرکت جنین بازهم NST مطلوب است.

۷. سه مورد در این تست بسیار مهم می باشند: اولین مورد خط ضربان قلب است که بین 120 تا 160 باید باشد، دوم مورد این است که در 20 دقیقه حداقل 2 و حداکثر 5 حرکت توسط جنین باید ثبت شود و مورد بعدی این است که در هنگام تسریع خط مربوط به ضربان قلب10 تا 15تا بالا رفته و حدود 15 ثانیه بالا باقی بماند.

۸. وخیم ترین علامت در تست بدون استرس برادی کاردی طولانی جنین ( بیشتر از یک دقیقه ) است که این علامت، نخستین نشانه ی قریب الوقوع بودن مرگ جنین در داخل رحم است. حرکات جنین است.در این تست ضربان قلب به وسیله دستگاههای الکترونیک مخصوص بطور دایم ثبت میشود برای مدت 20 دقیقه در موارد عادی و برای 40 دقیقه در موارد نامشخص و غیر طبیعی و بلافاصله بعد از حرکات جنین تغییرات آن نسبت به حالت پایه و یا بی حرکتی جنین تعیین و محاسبه میشود.

هرگاه در این تست تعداد ضربان قلب پایه و تغییرپذیری در حد طبیعی باشد و در مدت 20 دقیقه حداقل 2 بار صعود ضربان قلب وجود داشته باشد ودر هر بار تعدادضربان قلب حداقل 15 بار در دقیقه افزایش یابد و حداقل 15ثانیه تداوم یابد می شود Reactive تست طبیعی یا منفی درغیر این صورت تست غیر طبیعی یا مثبت یا Non Reactive می شود که در چنین حالتی باید تست استرس انقباض صورت گیرد. تست طبیعی نشانگر سالم بودن جنین حداقل برای یک هفته آینده میباشد.

وب نوشت : راضیه فرقانی