بیانیه انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان ایران درمورد حوادث اخیر

انجمن روانپزشکی کودک ونوجوان در مورد حوادث اخیرنکاتی را به مسئولان و خانواده­ ها یادآوری می­کند: ۱) بر اساس پژوهش ­های علمی و اجتماعی، رشد و تکامل دوران کودکی و نوجوانی و سال­های گذر از نوجوانی به بزرگسالی تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله بحران­ها و استرس­های اجتماعی قرار می­گیرد که می­تواند به شکل­ گیری شخصیت و هویت این نسل آسیب بزند. به همین دلیل در کشورهای توسعه یافته تقریباً تمام نهادها و سازمان­ها بر اساس برنامه­های مشخصی موظفند که تا حد امکان شرایط را برای رشد و تکامل سالم کودکان و نوجوانان فراهم کنند، موضوعی که به نظر می­رسد در کشور ما در دهه­ های گذشته تا اندازه زیادی مغفول مانده است. به­ علاوه، بحران­های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی متعدد، همه­ گیری کرونا و بحران اجتماعی اخیر، سال­هاست که فضای پر استرسی را برجامعه حاکم کرده است. این موارد در کنار ناکافی بودن برنامه­ های حمایتی، برخی تبعیض­ ها و کم­ توجهی به نیازهای این نسل … از جمله عواملی هستند که نارضایتی این گروه سنی را افزایش می­دهند. ۲) گذار از وابستگی کودکی به استقلال بزرگسالی معمولاً با استقلال مادی و فکری، یافتن، تثبیت شغل و تشکیل خانواده مشخص می­شود. طولانی شدن این دوره به دلیل نبود فرصت­های شغلی مناسب یا بیکاری، نبود امکان ازدواج و تشکیل خانواده و … به شدت استرس ­زا است. دسترسی گسترده نوجوانان به فناوری­ های ارتباطی و شبکه­ های اجتماعی به عنوان یک ضرورت اجتناب­ ناپذیر زندگی، امکان مقایسه با نمونه­ های ایده ­آل یا ایده ­آل نما در سطح جهانی را برای آنان فراهم می­کند و امید به آینده را کاهش می­دهد که می­تواند بر میزان نارضایتی و رفتارهای اعتراضی بیفزاید. ۳) نیاز به استقلال، خودمختاری، دیده شدن و مشارکت در امور اجتماعی از نیازهای اساسی دوران نوجوانی است. اگر به این نیازها توجه نشود، امکان بروز احساس رها شدگی و بیگانگی افزایش می­یابد، حس اینکه فرد بازیگر اصلی زندگی خودش نیست. مقاومت در برابر جوان­گرایی و استفاده کمتر از ظرفیت، استعدادهای جوانان و نخبگان در بسیاری از مراکز و سازمان­ ها از دلایل بروز نارضایتی و سرخوردگی این نسل است. ۴) دولت ها نیز مانند والدین باید تفاوت­های بین نسلی را بپذیرند تا پیشرفت و پویایی جامعه ادامه داشته باشد. برقراری فضای گفتگو و تعامل برای درک این دیدگاه­ ها نیازمند شنیدن عقاید، اجازه نقد دادن و اجتناب از تحمیل عقاید است. اعتراض مسالمت­ آمیز نوجوانان و جوانان نشان ­دهنده حس مسئولیت ­پذیری و تمایل به مشارکت در مسائل اجتماعی است. از این فرصت می­توان برای شنیدن نگرانی­ها، درک عقاید، جلب مشارکت و برنامه­ ریزی برای بهبود شرایط استفاده کرد. ۵) رفتار و شخصیت افراد با الگوبرداری از افراد مهم زندگی ساخته می­شود. امروزه بسیاری از نهادهای آموزشی و رسانه­ های رسمی اغلب بر نقش منفی فضای مجازی و هشدار در مورد الگوبرداری در این فضا تأکید دارند، در حالی که برای پیشگیری از این تأثیرات منفی مسئولان جامعه باید در عمل الگوهای مثبت و به روز از مصادیقی مانند: صداقت، شفقت، رعایت حق دیگران، عذرخواهی، مسئولیت پذیری و اجتناب از خشونت … ارائه کنند و در عین حال بر روش ­های درست بهره­ گیری از امکانات ارتباطی و اجتماعی تأکید نمایند. ۶) وجود اعتماد در رابطه میان نوجوانان، جامعه احساس امنیت و رضایت ایجاد می­کند. اطلاع رسانی درست و شفاف، مراقبت و حمایت، ایجاد فضای گفتگو و در مقابل اجتناب از برچسب­ زنی، فرافکنی و … از جمله عواملی هستند که باعث شکل­گیری اعتماد در روابط میان مردم و مسئولان می­شود. مطالعات جهانی نشان­ می­دهد که یکی از شاخص­های مهمِ وجود رضایت و خشنودی در جامعه، اعتماد مردم به رفتار پلیس است. مجرم­انگاری بخش زیادی از افراد جامعه و برخوردهای خشن از جمله عواملی هستند که میزان اعتماد به پلیس را کاهش می­دهند. ۷) وجود فضای خشونت، به سلامت روان همه افراد جامعه آسیب می­زند و اتخاذ راهبردهای رادیکال نظیر دوقطبی­ سازی جامعه بر سر موضوعات خاصی این وضعیت را تشدید می­کند. انعطاف­پذیری و در نظر گرفتن خواسته­ ها و نظرات طیف­ های مختلف فرهنگی و اجتماعی می­تواند فضای تعامل را جایگزین تقابل کند ۸) انجمن­ های علمی، نهادهایی هستند که می­توانند ظرفیت علمی ارزشمندی را در اختیار سیاست­گذاران و تصمیم­گیران برای بهبود شرایط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و رفاهی جامعه قرار دهند. بنظر می­رسد این ظرفیت از نظر مسئولان مغفول مانده است و در تدوین قوانین و تصمیم­ ها کمتر به نظر آنها توجه می­شود. در پایان مجدداً یادآور می­شویم که تبعات سنگین این وقایع دامن همه افراد جامعه را می­گیرد و آسیب­ های جبران­ناپذیری به فرزندان این سرزمین وارد می­کند