#پاسخ _ مدیر سایت راضیه فرقانی
ایجاد عوارض جنینی به 2 عامل عمده بستگی دارد:
1. سن حاملگی در هنگام مواجهه
2. دوز تشعشع دوز اشعه : دوز آستانه برای ایجاد اثرات نامطلوب بر روی جنین در حال تکامل حداقل 5 راد بوده و میزان اشعه لازم برای ایجاد مالفورماسیون (بدشکلی های جنینی ) حداقل 10 راد می باشد.
از سوی دیگر میزان تابش اشعه در بررسی های رادیوگرافی معمول حدود 2 الی 700 میلی راد می باشد که بسیار کمتر از حد آستانه بوده و بنابراین شانس وقوع عوارض جنینی بسیار اندک می باشد.
سن حاملگی :
در صورت مواجهه مادر باردار با اشعه ایکس در روزهای اول تا نهم پس از لقاح احتمال سقط شدیداً افزایش می یابد ولی در صورت عدم سقط ،جنین سالم خواهد ماند.
عوارض اصلی شامل انواع مالفورماسیون ها مانند نقایص لوله عصبی ومیکروسفالی در اثر برخورد با اشعه ایکس بین روزهای 9-60 پس از لقاح رخ می دهد.
تماس با اشعه با دوز 1 تا 2 راد در سه ماهه دوم و سوم حاملگی ، خطر ایجاد بیماری های خونی کودکان ( لوسمی ها ) را 5/1 تا 2 برابر افزایش می دهد.
موارد احتیاطی :
1. با توجه به مطالب فوق ،پرتوگیری جنین در زمان بارداری تنها برای 1 الی 2 بار تهدیدی متوجه رشد جنین نمی کند با این وجود توصیه میشود مادران باردار حدالامکان در سه ماهه اول بارداری تحت تابش اشعه ایکس قرار نگیرند و از ماه چهارم به بعد با رعایت عامل نکات ایمنی ( در صورت لزوم ) رادیوگرافی جهت بیمارتنها برای 1 یا 2 فیلم انجام شود.
2. خانم های باردار هنگام مراجعه به پزشک یا دندانپزشک لازم است وی را از بارداری خود مطلع سازند و از انجام رادیوگرافی جز در موارد اورژانس خودداری کنند.
3. در صورت نیاز به انجام رادیوگرافی بایستی به تکنسین رادیوگرافی در مورد بارداری اطلاع داده شود تا از وسایل حفاظتی مانند روپوش سربی , عینک سربی و حفاظ تیروئید استفاده شود.
اگر در حين حاملگي اشعه ايکس دريافت نمايم احتمال اختلالات در فرزند وجود دارد ؟
از نظر آماري اشعه ايکس (نوع پزشکي) تعداد نوزادان مبتلا به اختلالات عضوي را افزايش نداده است. به طور معمول 6-4% نوزادان حين تولد دچار عوارض فوق مي باشند خواه اشعه در حين حاملگي دريافت کرده باشند يا خير.
البته محققین می گویند زناني كه در طي دوران بارداري در مطب دندانپزشك تحت عكس برداري با اشعه ايكس قرار مي گيرند , با خطر تولد نوزادي زير وزن طبيعي روبرو مي شوند.
در یک تحقيق 4500 زن باردار كه در طي سالهاي 1993 تا 2000 ميلادي عضو يك شركت بيمه بهداشتي و دنداني بودند , و در اين مدت صاحب فرزند شدند مورد بررسي قرار گرفتند.
در بين اين زنان يك هزار و 117 نفر نوزاداني به دنيا آوردند كه زير وزن طبيعي بودند.
بررسي مدارك دندانپزشكي زنان شركت كننده در اين تحقيق نشان داد كه آن دسته از زنان كه در طي دوران بارداري تحت عكسبرداري با اشعه ايكس قرار گرفته بودند دو برابر زنان ديگر با خطر تولد نوزادي زير وزن طبيعي روبرو هستند.
از يك هزار و 117 زني كه داراي نوزادي زير وزن طبيعي بودند فقط 21 نفرشان در سه ماه اول حاملگي در معرض عكسبرداري با اشعه ايكس قرار گرفته بودند.
دكتر هوجول از دانشگاه واشنگتن در سياتل كه تحقيق مزبور زير نظر وي انجام شده است , مي گويد , هنوز مشخص نيست كه چگونه عكسبرداري با اشعه ايكس در مطب دندانپزشك بر وزن جنين تاثير مي گذارد اما اين باور وجود دارد كه اشعه مزبور ممكن است بر عملكرد غده تيروئيد مادر كه در بخش جلوي گردن قرار دارد تاثير بگذارد.
به ويژه اينكه تحقيقات قبلي نشان داده بود كه نارساييهاي غده تيروئيد در زنان حامله خطر تولد نوزاداني زير وزن طبيعي را افزايش مي دهد.
وي اظهار داشت كه زنان باردار اگر دچار مشكلات دنداني شدند و نياز به عكسبرداري با اشعه ايكس پيدا نمودند بهتر است كه از پوشش هاي ضد اشعه ايكس در زمان عكسبرداري استفاده نمايند.
اين پوششها نه تنها بايد بخش سينه و شكم را بپوشاند بلكه تمامي منطقه گردن و به ويژه محل غده تيروئيد را نيز بايد فرا گيرد تا از بروز عوارض احتمالي آن بر نوزاد و مادر جلوگيري شود.
محققین می گویند گرچه تحقیقات نشان داده است رادیولوژی ساده در زمان بارداري به هیچ عنوان باعث سقط یا آسیب‌های مادرزادی به جنین نمی‌شود. اما نکته‌ایی که همچنان وجود دارد این است که این اشعه‌ها هرچند هم که ناچیز باشند، ممکن است آسیب سلولی ایجاد کنند که در دراز مدت می‌تواند به سرطان منجر شود.
همانطور که مادر در معرض خطر قرار دارد، جنینی که در رحم هست هم ممکن است به خاطر این اشعه‌ها دچار تغییرات سلولی شود و اثراتش را سال‌ها بعد و بعد از به دنیا آمدن و در زمان کودکی نشان دهد.