تسهیل درمان ناباروری با سلول‌های بنیادی خون قاعدگی

دکتر سمیه کاظمی‌نژاد_جنین‌شناس و عضو هیئت علمی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا که یکی از مجریان این طرح تحقیقاتی نیز بوده است، گفت: سلول‌ درمانی به عنوان یک راهکار جدید برای درمان بیماری‌ها در حال انجام است که از جایگاه ویژه‌ای در علم پزشکی نیز برخوردار شده است. پیش از این استفاده از سلول بنیادی بندناف، بافت محیطی و… رواج داشت که استخراج آن با مشکلاتی مانند دسترسی و استخراج سخت روبرو بود اما، خوشبختانه دسترسی به سلول‌های خون قاعدگی از آنجایی که هر ماه تکرار می‌شود و استخراج آن نیز راحت است با سهولت بیشتری انجام می‌شود. وی در ادامه بافت آندومتریک را یک بافت با توانایی تکثیر ماهانه در سنین باروری خانم‌ها معرفی کرد و گفت از آنجایی که بافت آندومتر از توانایی تکثیر بالا برخوردار است، مزیت‌های این نوع از استخراج سلول‌های بنیادی به زودی بر پزشکان و متخصصان آشکار شد. کاظم‌نژاد با بیان اینکه روند کار تحقیقات بر روی سلول‌های بنیادی خون قاعدگی از سال ۲۰۰۸ میلادی در کشور آغاز شده است، تصریح کرد: با انتخاب یک سلول نمونه، توانایی تکثیر و تمایز بین بافتی آن را بررسی کردیم و حتی نمونه‌هایی نیز بر بافت حیوانی امتحان شد و سرانجام با حمایت‌های جهاددانشگاهی و معاونت علمی ریاست جمهوری به موفقیت‌هایی دست یافتیم‌. این جنین‌شناس در ادامه گفت: پس از آنکه مطالعات حیوانی فراوانی در کنار مطالعات کارآزمایی بالینی برای صحت ایمنی و اثربخشی استفاده از این سلول‌های بنیادی برای درمان اختلالات و بیماری‌هایی خارج از حوزه درمان ناباروری صورت گرفت، طرحی تعریف شد تا مشکلات بیمارانی که حتی با انجام عمل «آی‌وی‌اف» در درمان باروری موفق نبوده‌اند را برطرف کنیم. از این رو در گام اول،‌ سراغ خانم‌هایی رفتیم که چندین بار عمل‌ آی‌وی‌اف انجام داده، اما موفق به بارداری نشده بودند. وی افزود: پس از انجام تست‌های کنترل کیفی صورت گرفته، اقدام به تزریق سلول بنیادی کشت شده از خون قاعدگی به داخل تخمدان خانم‌هایی کردیم که از دخیره تخمدانی مناسبی برخوردار نبوده و پیش از آن نیز اعمال مختلفی برای رفع مشکل ناباروری خود انجام داده بودند. خوشبختانه نتیجه به دست آمده بسیار فراتر از انتظار ما بود تا جایی که میزان باروری تا ۴۶ درصد افزایش یافت؛ به صورتی که میزان تولد زنده از این روش باروری نیز با ۳۳ درصد موفقیت همراه بود. کاظمی‌نژاد با اشاره به این که برخی بیماران پس از تزریق سلول بنیادی به تخمدان از طریق روش «آی‌وی‌اف» توانستند باردار شوند،‌ اظهار کرد: اما حدود ۲۶ درصد خانم‌هایی که مشکلاتی در باروری خود داشتند پس از انجام این روش، توانستند به شکل طبیعی و بدون هیچ عمل خارجی باردار شوند که این موضوع نوید بخش سهولت در درمان ناباروری خواهد بود. وی در ادامه با اشاره به اینکه امکان استفاده از سلول بنیادی خون قاعدگی برای سایرین نیز وجود دارد، گفت: در صورتی که افراد سیستم HLA مشابهی داشته باشند، می‌توان از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی دیگران برایشان استفاده کرد. نکته قابل توجه آن است تزریق سلول‌های بنیادی از خون قاعدگی به تخمدان زنانی که با کاهش ذخیره تخمدانی روبرو هستند برای درمان ناباروری اولین بار در ایران انجام شده است کاظمی‌نژاد در پایان افزود: بهترین رنج سنی اهدا خون قاعدگی بین ۲۰ تا ۴۵ سال است؛ البته خانم‌هایی که هدف درمان ناباروری دارند بهتر است در سنین پایین‌تر اقدام به اهدای سلول‌های بنیادی خون قاعدگی خود کنند؛ چراکه هرچه سن پایین‌تر باشد، شانس موفقیت درمان از این طریق افزایش می‌یابد. در ادامه این مراسم دکتر سیمین ظفردوست_متخصص زنان و زایمان،‌ با بیان این که انجام اعمالی مانند آی‌وی‌اف را برای زنانی که با کاهش ذخیره تخمدانی مواجه هستند تنها تا 10 درصد موفق دانست و افزود: اما با به کار گیری روش‌هایی مانند استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی می‌توانیم نتایج اثربخشی را شاهد باشیم. البته راه دیگر درمان ناباروری برای زنانی که با کاهش ذخایر تخمدانی روبرو هستند، استفاده از تخمک اهدایی است که با پیشنهاد ما به این زنان آن ها پذیرفتند تا تحت تزریق سلول‌های بنیادی خون قاعدگی قرار گیرند. وی با بیان اینکه اگر بتوان از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی در درمان یائسگی زودرس استفاده کرد، به موفقیت‌های زیادی دست خواهیم یافت، گفت: از این رو می‌توان مشکلات ثانویه ایجاد شده به دلیل یائسگی زودرس را نیز برطرف کرد. البته در این زمینه روند تحقیقاتی ما ادامه دارد و علاوه بر آن به دنبال درمان چسبندگی‌های رحمی با استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی نیز هستیم تا خانم‌های دچار این مشکل بتوانند خود باردار شده و از رحم جایگزین استفاده نکنند. شفاآنلاین