عنوان10 باور غلط درباره باروری و ناباروری

اینکه می‌گویند 3 یا 6 ماه بعد از سقط باید برای اقدام به بارداری صبر کرد، درست است؟

پس به عقیده شما این توصیه‌های غیرعلمی، به خاطر تقاضای مراجعان یا بیماران انجام می‌شود؟

قای دکتر! شما به برخی توصیه‌های غلط اما رایج اشاره کردید که معتقدید در حوزه باروری رخ می‌دهد و شما بین برخی متخصصان زنان و زایمان، این توصیه‌های غلط را مشاهده کرده‌اید. خودتان مایلید گفت‌وگو را از کدام نقطه شروع کنیم؟

ولی این توصیه همه پزشکان زنان است.

بله، چون اگر بگویند شواهد علمی می‌گوید استراحت آمار سقط را نه کاهش می‌دهد و نه افزایش بسیاری از بیماران باور نمی‌کنند. متاسفانه خانم‌ها نمی‌دانند این استراحت مطلق چقدر می‌تواند خطرناک باشد چون به دلیل ترشح هورمون‌های بارداری، بدن برای تشکیل لخته خون مستعدتر است. اگر خانم‌ها بدانند احتمال ایجاد و حرکت این لخته خون در مسیر عروق ریه و رگ‌های عمقی پا بالاست و از مشکلات جدی تا خطر تهدیدکننده حیات برایشان قابل‌تصور است، اصرار نمی‌کنند استراحت کنند. اگر قرار باشد جنین سقط شود، می‌شود؛ چه استراحت کنید و چه نکنید. این را من نمی‌گویم؛ علم پزشکی می‌گوید.

از توصیه به استفاده از قرص‌های جلوگیری از بارداری برای درمان کیست‌ها! شواهد علمی می‌گوید کیست تخمدانی براساس ماهیتی که دارد، یا خودبه‌خود از بین می‌رود یا نمی‌رود و در این بین مصرف قرص یا مصرف‌نکردن آن هیچ اثری ندارد. چندی پیش خانمی را سونوگرافی کردم. به او گفتم کیست داری اما خودش خوب می‌شود، 3 ماه دیگر بیا برای سونوگرافی مجدد. کاملا متوجه شدم در کمال تعجب توصیه مرا پذیرفت و هفته گذشته که آمد، خبری از کیست‌ها نبود. اصلا چرا باید قرص جلوگیری از بارداری مصرف کرد آن هم در حالی که تاثیری در بهبود کیست‌ها ندارد؟ حتی اگر این قرص هیچ عارضه‌ای نداشته باشد که دارد، شواهد علمی می‌گوید نباید تجویز شود. شایع‌تر از این توصیه به استراحت مطلق برای جلوگیری از سقط است که رایج هم است. اگر هم پزشک چنین چیزی را توصیه نکند، به دردسر می‌افتد. به قول یکی از دوستان می‌گفت بیماری شکایت کرده که من سقط کردم و مقصر پزشکم است که نگفته استراحت مطلق کنم! این فرهنگ استراحت مطلق برای پیشگیری از سقط به یک باور عمومی در فرهنگ ایران تبدیل شده است.

دکتر رضا نصر متخصص زنان و زایمان و استاد دانشگاه لندن تعریفی که بسیاری از مردم ما از یک پزشک خوب و کاربلد دارند، گاهی آنچنان با باورهای غلط و ریشه‌دار عجین شده که برخی پزشکان را مجبور می‌کند از مسیر درست تشخیص و درمان که باید مبتنی بر شواهد علمی باشد، دور شوند. هنوز هم هستند بیمارانی که اگر پزشک برایشان لااقل 3 قلم دارو نسخه نکند، می‌گویند: «متوجه نشد مشکلم چه بود؛ گفت دارو نمی‌خواد ویروسه!» شاید همین‌ تلقی‌های اشتباه است که باعث شده برخی پزشکان از طبابت اصولی فاصله بگیرند و به طبابت کاسب‌کارانه گرایش پیدا کنند... البته دود این باورهای غلط هم مستقیم به چشم خود ما می‌رود. شاید باورتان نشود اگر بگوییم فقط در یک نشست کوتاه که هفته گذشته در «سلامت» با دکتر رضا نصر، متخصص زنان و استاد دانشگاه لندن داشتیم، به 10 مورد از این روش‌های درمانی که به طور معمول توصیه می‌شود و خانواده‌ها درباره باروری می‌شنوند، اشاره شد. دکتر رضا نصر

قصد ندارم برخی همکاران را تبرئه کنم ولی واقعیت این است که بسیاری از متخصصان به خواسته بیمار تن نمی‌دهند. به نظرم عمده این مسائل از تقاضا می‌آید. به خانم می‌گویند شما بررسی شده‌اید و دچار ناباروری بی‌دلیل هستید اما خانم داروی کلومیفن استفاده می‌کند! این دارو مخصوص تحریک تخمک‌گذاری است. سوال اینجاست اگر 3 دلیل عمده نازایی که سلامت اسپرم، تخمک‌گذاری و لوله‌های رحم است بررسی شده و گفته‌اند مشکلی از این لحاظ ندارید و ناباروری‌تان بدون توجیه است، پس این دارو چیست؟ آیا بیمار می‌داند شواهد علمی می‌گویند احتمال باردار شدن کسی که کلومیفن نخورده از احتمال باروری کسانی که دارو مصرف کرده‌اند، با روش‌های کمک‌باروری بیشتر است؟ چرا باید بیمار که خانمی 37ساله است 6ماه به حال خود رها شود، وقت تلف کنیم و به او دارو بدهیم؟ اگر قرار است بعد از این 6 ماه آی‌وی‌اف‌ کند، چرا دارو بدهیم که شانس?اش کم شود؟ علاوه بر این، چرا مانند کسی رفتار کنیم که بدون هیچ سردردی مدام استامینوفن می‌خورد؟

قصد ندارم برخی همکاران را تبرئه کنم ولی واقعیت این است که بسیاری از متخصصان به خواسته بیمار تن نمی‌دهند. به نظرم عمده این مسائل از تقاضا می‌آید. به خانم می‌گویند شما بررسی شده‌اید و دچار ناباروری بی‌دلیل هستید اما خانم داروی کلومیفن استفاده می‌کند! این دارو مخصوص تحریک تخمک‌گذاری است. سوال اینجاست اگر 3 دلیل عمده نازایی که سلامت اسپرم، تخمک‌گذاری و لوله‌های رحم است بررسی شده و گفته‌اند مشکلی از این لحاظ ندارید و ناباروری‌تان بدون توجیه است، پس این دارو چیست؟ آیا بیمار می‌داند شواهد علمی می‌گویند احتمال باردار شدن کسی که کلومیفن نخورده از احتمال باروری کسانی که دارو مصرف کرده‌اند، با روش‌های کمک‌باروری بیشتر است؟ چرا باید بیمار که خانمی 37ساله است 6ماه به حال خود رها شود، وقت تلف کنیم و به او دارو بدهیم؟ اگر قرار است بعد از این 6 ماه آی‌وی‌اف‌ کند، چرا دارو بدهیم که شانس?اش کم شود؟ علاوه بر این، چرا مانند کسی رفتار کنیم که بدون هیچ سردردی مدام استامینوفن می‌خورد؟

سوال اینجاست اگر 3 دلیل عمده نازایی که سلامت اسپرم، تخمک‌گذاری و لوله‌های رحم است بررسی شده و گفته‌اند مشکلی از این لحاظ ندارید و ناباروری‌تان بدون توجیه است، پس این دارو چیست؟ آیا بیمار می‌داند شواهد علمی می‌گویند احتمال باردار شدن کسی که کلومیفن نخورده از احتمال باروری کسانی که دارو مصرف کرده‌اند، با روش‌های کمک‌باروری بیشتر است؟ چرا باید بیمار که خانمی 37ساله است 6ماه به حال خود رها شود، وقت تلف کنیم و به او دارو بدهیم؟ اگر قرار است بعد از این 6 ماه آی‌وی‌اف‌ کند، چرا دارو بدهیم که شانس?اش کم شود؟ علاوه بر این، چرا مانند کسی رفتار کنیم که بدون هیچ سردردی مدام استامینوفن می‌خورد؟

بله، توصیه به صبر کاملا علمی است. در اینجا آنچه زیاد می‌بینم، مواردی است که وقتی خانم دچار سقط می‌شود؛ حالا یا خونریزی کرده یا جنین قلب ندارد و ... سریع برای کورتاژ برده می‌شود در حالی که راه‌حل اول این است که هیچ کاری نکنیم؛ صبر کنیم و نهایتا قرصی بدهیم که گردن رحم باز شود و خود رحم با انقباض، جنین 7 یا 8 هفته‌ای را بیرون بدهد. در مرحله بعد، اگر هم قرار به کورتاژ باشد، باید ساکشن کرد نه کورتاژ. همین امروز با خانم 38 ساله گریانی روبرو شدم که 2 بار سقط و کورتاژ داشت و به خاطر سوراخ شدن رحم و صدمه به غشای داخلی آن و چسبندگی داخل رحمی در اثر کورتاژ، مشکل ناباروری پیدا کرده بود.

برای خانمی که سنش کم است و با اصلاح وزن، شانس باروری‌اش بالا می‌رود، نباید زود دست به روش باروری مصنوعی زد. 2 هفته قبل، خانمی را دیدم که شاخص توده بدنی 15 داشت. به او گفتم شما که نزدیک 30 سالتان است تا حالا از کسی توصیه‌ای برای چاق شدن نشنیده‌اید؟ معلوم است که از نظر علمی این خانم با وزن گرفتن هم عادت‌ماهیانه‌های منظم پیدا می‌کند و هم تخمک‌گذاری و باروری طبیعی خواهد داشت پس می‌شود یک سال یا 6 ماه صبر کرد. نمونه دیگر خانمی است که چاق است. از نظر علمی اگر فقط 4 کیلوگرم وزن کم کند، می‌تواند طبیعی باردار شود. همین امروز یکی از مراجعانم آمده بودند که بعد از کاهش وزن 15 کیلویی، با وجود ناباروری بدون علت، بدون هیچ دارو و لاپاروسکوپی و درمانی باردار شده‌اند.