کلروکین برای اولین بار در سال 1934 توسط هانس آندرساگ در بایر آلمان و از طریق اصلاح ساختاری قدیمی ترین داروی ضد مالاریا ، کینین ، سنتز شد. کلروکین فسفات ، داروی ضد مالاریای مورد تأیید FDA ، بیش از 70 سال است که از نظر بالینی استفاده می شود. هیدروکسی کلروکین یک داروی ضد مالاریای جدید است که توسط دانشمندان بر اساس کلروکین در سال 1944 تولید شده است. تفاوت این دو دارو در این است که یک اتیل در کلروکین با یک هیدروکسی اتیل در هیدروکسی کلروکین جایگزین می شود. اگرچه این دو دارو دارای اثرات درمانی مشابه هستند ، اما عوارض جانبی هیدروکسی کلروکین به طور قابل توجهی کمتر از کلروکین است . در حال حاضر ، عمده ترین کاربردهای کلینیکی کلروکین فسفات و هیدروکسی کلروکین است.
مطالعات قبلی به وضوح نشان می دهد که کلروکین اثرات ضد ویروسی در تعدیل سیستم ایمنی و طیف گسترده ای را نشان داده است ، و چنین مکانیزمی اثرات درمانی آن را در انواع بیماری های عفونی تضمین می کند و شروع به نشان دادن کاربردهای جدید این داروی قدیمی کرده است ، دامنه درمانی آن. شواهد و آزمایشات بالینی اثر مهاری کلروکین بر HIV / AIDS ، MERS-CoV ، SARS-CoV و سایر ویروس ها را تأیید کرده است. علاوه بر این ، دوز ضد ویروس کمتر از غلظت خونی آن در درمان مالاریا است و هیچ توکسیته ای برای سلولهای میزبان یافت نشده است . مطالعات نشان داده که اثر مهاری کلروکین بر سلولهای عفونت SARS-CoV را می توان قبل یا بعد از قرار گرفتن سلول در معرض ویروس نشان داد ، به این معنی که کلروکین هم در پیشگیری و هم در درمان SARS-CoV موثر است. در وهله اول ، کلروکین یک ترکیب قلیایی است که قسمتهای غیر پروتونی آن وارد سلولها می شود و در اندامک های اسیدی سلول با PH کم (مانند آندوزوم ، وزیکول های گلگی و لیزوزوم) پروتون( یون H+ ) زده و متمرکز می شود ، در نتیجه PH در هسته افزایش می یابد و همانند سازی وابسته به PH ویروس کرونا را مسدود می کند علاوه بر این ، این دارو می تواند در گلیکوزیلاسیون انتهایی گیرنده سلول ACE2 تداخل ایجاد کند ، که به عنوان یک گیرنده سلولی عملکردی SARS-CoV شناخته شده است و این اتصال به گیرنده های ویروس می تواند مهار شده و باعث بی اثر شدن عفونت می شوند. مشخص شده است که کلروکین نیز دارای اثر تعدیل سیستم ایمنی است. این ماده می تواند از تولید و آزادسازی TNF-α و IL-6 جلوگیری کند و در درمان بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس اریتماتوز استفاده شده است در مرحله میانی و اواخر عفونت SARS-CoV ، غلظت TNF-α و IL-6 با شدت بیماری ارتباط دارد ، بنابراین اثر ضد التهابی کلروکین همچنین می تواند ضایعات ایمنی را کاهش دهد. گزارش شده است که استفاده از هیدروکسی کلروکین در لوپوس اریتماتوی سیستمیک منجر به تمایز معیوب در سلولهای Th17 می شود و بیان سیتوکین IL-17 نیز تا حدودی محدود شده است ، که یک دلیل بالقوه از کلروکین در کاهش طوفان سیتوکین است . این آزمایشات برای حمایت از اثر درمانی کلروکین بر COVID-19 کافی بود. تحقیقات نشان داد که کلروکین در هر دو مرحله ورود و پس از ورود عفونت 2019-nCoV در سلولهای Vero E6 اثر می کند. کلروکین علاوه بر فعالیت ضد ویروسی ، دارای یک فعالیت تعدیل کننده سیستم ایمنی است که ممکن است اثر ضد ویروسی آن را در داخل بدن افزایش دهد.
برخی شواهد را برای استفاده از کلروکین در بارداری همراه با COVID-19 جمع آوری شده است، اگرچه کلروکین در FDA برای بارداری در گروه C طبقه بندی می شود ، اما اثرات کلروکین بر بارداری خفیف است. طی 20 سال از ظهورکلروکین ، تخمین زده می شود که یک میلیارد نفر، از جمله زنان باردار از کلروکین استفاده کرده اند. آنها هیچ گزارشی از آسیب به جنین را پیدا نکردند و
آژانس های مسئول کنترل مالاریا در مناطق بومی مالاریا استفاده از ضد مالاریا توسط زنان باردار را منع نکرده اند.
و سوابق موجود در WHO هیچگونه عوارض جانبی کلروکین بر بارداری ، زایمان یا نوزادان را نشان نمی دهد. علاوه بر این ، در مورد ایمنی آن دربارداری ،یک متاآنالیز که شامل هفت مطالعه کوهورت و یک آزمایش کنترل شده تصادفی بود که شامل 1820 نوزاد بود. متاآنالیز هیچ افزایش قابل توجهی در میزان ناهنجاری اصلی مادرزادی شامل قلب وعروق ، دستگاه ادراری تناسلی ، ناهنجاری های سیستم عصبی ، مرده زایی ، تولد کم وزن ، یا نارس بودن گزارش نکردند بر اساس این شواهد ، ما حدس می زنیم که هیدروکسی کلروکین بالقوه می تواند یک داروی موثر در بارداری در درمان COVID-19 باشد.
دکتر محمد رضا فرقانی؛ داروساز