این یادداشت ترجمهای تلخیص شده از مقالهای است که در ۲۷ آوریل ۲۰۲۰ در مجله معتبر نیچر از سوی تیموتی کالفیلد Timothy Caulfield منتشر شده است.
ادرار گاو، سفیدکنندهها و کوکایین از جمله محصولاتی هستند که همگی برای درمان کووید-۱۹ توصیه شدهاند. البته هیچیک هم پایه و اساسی ندارند. همهگیری ویروس به ترور زیستی، امواج ناشی از تکنولوژی 5G و فریبکاری سیاستمداران نسبت داده شد که همه حرفهایی توخالی هستند. به تمامی اینها باید خیل مرشدان و شفادهندگان طب مکمل و جایگزین را نیز اضافه کرد که معجونها و محصولات خود را برای تقویت سیستم ایمنی عرضه میکنند.
خوشبختانه این فوران اطلاعات نادرست یا آنگونه که سازمان جهانی بهداشت میگوید اینفودمیک infodemic، لشکری از محققین و حامیان مالی را برای انجام پژوهش هایی برای نشان دادن بطلان چنین ادعاهای بیپایه و عوامپسندانهای بسیج کرده است.
من (نویسنده) برای دههها به پژوهش درمورد اطلاعات نادرست در حوزه بهداشتی اشتغال داشتهام. شاید اشاعه فراوان ادعاهای شبه علمی در این همهگیری به حجم بحران و گستردگی اطلاعات نادرست در این زمینه مربوط شود. اگر این واکنش پیشاعلمی تداوم یابد، تمامی اهل علم و نه تنها بخشی از ما باید برای دفاع از کیفیت اطلاعات بهپاخیزند. در این رابطه دو جنبه اساسی وجود دارد. در وهله اول، باید به مشروعیت بخشی و بردباری در برابر شبهعلم به ویژه در دانشگاهها و انستیتوهای بهداشتی پایان داد. برخی از درمانگران جعلی کووید-۱۹ از سوی مراکز طب جایگزین در دانشگاهها و بیمارستانهای معتبر حمایت میشوند. اگر یک مرکز مورد احترام مانند کلینیک کلیولند در اوهایو به معرفی درمان مبتنی بر انرژی ریکی بپردازد تا بیماران با استفاده از آن به متعادل کردن نیروی حیاتی خود اقدام کنند تعجبی ندارد که افراد عادی دچار این توهم شوند که چنین درمانی به تقویت سیستم ایمنی آنها و مصونیت در برابر ویروس منجر شود. همین مطلب در مورد تبلیغ معجونهای هومیوپاتی در کانادا و بریتانیا صادق است که در آن چنین القا میشود که این داروها برعلیه کووید-۱۹ کارایی دارند.
اکنون در کانادا مقامات و مسئولان مربوطه محدودیتها و مجازاتهایی را در مورد طبیبان گیاهی، درمانگران کایروپراکتیک، طبیعت درمانگران و درمانگران کلگرا که به تبلیغ درمانهای خود در این همهگیری میپردازند اعمال کرده اند. اما چنین تفکری که برقراری توازن در ستون مهرهها، درمان وریدی با استفاده از ویتامین یا هومیوپاتی بتواند به جنگ یک عفونت ویروسی برود پیش از همهگیری کرونا نیز بیمعنی بود. نبرد برعلیه شبه علم در صورتی تقویت خواهد شد که مراکز علمی در همه حال به محکوم کردن و افشای ادعاهای بیپایه و اساس بپردازند.
شواهدی در دسترس هستند که نشان از تاثیر دارونمای درمانهای جایگزین در کاهش درد و رنج بیماران دارند. اما نمیتوان با استناد به این توجیه به فریب مردم دست زد و دانشمندان نباید در برابر اشاعه چنین اطلاعات نادرستی بیتفاوت باشند.
نکته دوم به شرکت هرچه بیشتر پژوهشگران در نبرد عمومی برعلیه اشاعه اطلاعات نادرست برمیگردد. آنهایی که افکار نادرست و بیپایه خود را ترویج میدهند برای مشروعیت بخشیدن به کار خود از واژگان علم بهره میگیرند. هومیوپاتها و انرژی درمانگران به فیزیک کوانتوم استناد میکنند و واژگان سلولهای بنیادی برای تبلیغ یک اسپری که سیستم ایمنی را تقویت میکند استفاده میشود.
ما به فیزیکدانان، میکروبیولوژیستها و ایمنیشناسانی نیاز داریم که به تولید محصولات ساده و عامه فهم برای توصیف این سو استفاده از علم بپردازند. باید اعلام کرد که فیزیک کوانتوم ربطی به هومیوپاتی و انرژی درمانی نداشته و یک اسپری تاثیری بر عملکرد سلولهای بنیادی ندارد.
در جهانی که هنوز صدای افرادی که بر علیه واکسیناسیون فریاد میکشند طنین دارد و انکار کنندگان خطرات تغییر اقلیمی اندک نیستند برخی چنین اقداماتی را بیفایده میبینند به ویژه زمانی که رسانهها به اشاعه شبه علم و برجسته کردن پیامهای مروجین آن ادامه میدهند. ما نیاز به مشارکت تعداد زیادی از محققین در این زمینه داریم. یک یا چند تحقیق که بطلان ادعاهای شبه علمی را نشان دهد طنین گستردهای در جامعه پیدا نخواهد کرد. استفاده از شبکههای اجتماعی مانند توییتر، تماس با خبرگزاریها، ارایه سخنرانی در مجامع عمومی و پاسخ مثبت به اصحاب رسانه برای مصاحبه، همگی در این نبرد به کمک اهل علم میآیند. باید دانش خود را با عموم به اشتراک گذاشت و در مورد اقدامات شبه علمی به مقامات مسئول هشدار داد. این یک مسئولیت حرفهای است.
علم اصیل و اعتماد عمومی ارزشمندترین ابزارها در جنگ بر علیه اطلاعات نادرست هستند.
دکتر_علی_فیروزآبادی. روانپزشک.